BASIN KONSEYİ, YENİ AKİT GAZETESİ HAKKINDAKİ ŞİKÂYETTE
‘KINAMA’ KARARI VERDİ
YÜKSEK KURUL KARARI
DOSYA NO : 2023 – 36
KARAR TARİHİ : 18.10.2023
ŞİKÂYET EDEN : Mehmet Ümit ERDEM
ŞİKÂYET EDİLEN : Halil KIŞLACIK (Yeni Akit gazetesi Yazı İşleri Müdürü)
Halkalı Merkez Mahallesi. Dereboyu Caddesi No: 65/3, K.Çekmece / İSTANBUL
ŞİKAYET KONUSU :
YENİ AKİT gazetesinin internet sitesinde 30.08.2023 tarihinde yayınlanan “İstanbul
Valiliği’nin açıklamasından sonra alkolikler bir bir sahneye çıktı” başlıklı haberde
Basın Meslek İlkeleri’nin ihlal edildiği iddiasıyla şikâyete bulunulmuştur.
Şikâyetçi olan Avukat Mehmet Ümit Erdem, 03.09.2023 tarihinde yaptığı başvuruda,
İstanbul Valiliği’nin halka açık plaj, park, piknik ve mesire alanlarında alkollü içki
tüketiminin önlenmesine ilişkin “Alkol satışı ve alkollü içkilerin tüketimi” başlıklı
genelgesinin iptali için İdare Mahkemesi’nde dava açtığı için hedef alındığını iddia
etmiştir. Haberde kendisine ‘Alkolik’ ve ‘Türk milletinin değerlerinden uzak’ yaftası
vurulduğunu; kişilik haklarına saldırıldığını ve hakarete uğradığını saunan şikâyetçi,
başvuruda özetle şu ifadelere yer vermiştir:
“İstanbul Barosu’na kayıtlı olarak 2001 yılından beri avukatlık yapmakta, toplumsal
dava diye tabir edilecek bir kısım dosyaları da takip etmekteyim. Toplumun belli bir
kesimini rahatsız eden bir konuda genel düzenleyici işlemin iptali amacıyla açmış
olduğum davanın bu şekilde sunulması ve haberin veriliş biçimi, Basın Meslek İlkeleri
ihlalidir.
Bir avukat olarak mesleki faaliyette bulunmam nedeniyle Yeni Akit gazetesi şahsımı
hedef göstermiş, kişilik haklarım saldırıya uğramıştır. TCK m. 216’da hüküm altına
alınmış olan ‘Halkı kin ve düşmanlığa tahrik veya aşağılama’ ile TCK m.125’de
hüküm altına alınmış olan hakaret suçunu işlemiştir.
İnternette arama motorlarında adım arandığında daha önce mesleki ve politik
faaliyetlerim görülmekte iken, artık hiçbir gerçekliği olmadığı halde ‘Alkolik’ haberi
çıkmakta olup, ‘Alkolikler tek tek ortaya çıktı’ denilen haberde sadece şahsım
bulunmaktadır.
Şikâyetçi, İdare Mahkemesi’ne açtığı dava dilekçesini de eklediği başvuruda, şikayet
edilen hakkında Basın Meslek İlkeleri’nin 3, 4, 5, 12, 13’üncü maddelerini ihlalden
kınama kararı alınmasını talep etmiştir.
UZLAŞMA ÖNERİSİ :
Şikâyet başvurusu, şikâyet edilen Yeni Akit gazetesi Yazı İşleri Müdürü Halil
Kışlacık’a 23.09.2023 tarihinde PTT aracılığı ile gönderilmiş ve ‘alındı’ belgeleri
gelmiştir.
Şikâyet edilen, başvurudaki iddialara süresinde yanıt vermemiş ve taraflar arasında
uzlaşma sağlanamamıştır.
GENEL SEKRETERLİK GÖRÜŞÜ :
Şikâyet edilen “İstanbul Valiliği’nin açıklamasından sonra alkolikler bir bir sahneye
çıktı” başlıklı haber, Yeni Akit gazetesi ile gazetenin internet sitesinde 30.08.2023
tarihinde yayınlanmıştır.
Görsel olarak, içki şişelerinin bulunduğu ve üzerine çarpı işareti atılan raflar ile
şikâyetçinin valilik genelgesinin iptali için açtığı davayı duyurduğu sosyal medya
paylaşımı kupürünün kullanıldığı 5 paragraflık haber şeyledir:
“İstanbul Valiliği’nin park, plaj, sahil gibi yerlerde alkol tüketilmesine bağlı taşkınlıkları
ve asayiş olaylarını engellemek adına yaptığı karar, alkolikleri ayağa kaldırdı.
Avukat Mehmet Ümit Erdem, genelgenin yürütmesinin durdurulmasını ve iptalini talep
ederek yargıya başvurdu.
Dilekçede yazdıklarıyla Türk milletinin manevi değerlerinden uzak olduğu anlaşılan
Avukat Erdem, şu ifadeleri kullandı:
Markette vergiler nedeniyle litresi bin Türk Lirası’na satılan alkollü içeceği, ruhsatlı
mekanda iç demek, hesabı sayın vali ödemedikçe insanları çok ciddi ekonomik yük
altına sokacaktır.
Erdem dilekçesinde, İstanbul Valiliği’nin yayınladığı genelgeye ilişkin derhal
yürütmesinin durdurulmasını ve iptal edilmesini talep etti.”
Haberin konusu, İstanbul Valiliği’nin 17.08.2023 tarihinde yayınladığı, alkol ruhsatı
olmayan yerler dışında içki içilmesini yasaklayan genelgesinin iptali ve yürütmenin
durdurulması için İdare Mahkemesi’nde açılan davadır. Şikâyetçi 30.08.2023
tarihinde iptal davası açtığını kendi sosyal medya hesabından (Twitter) duyurmuş ve
aralarında şikâyet edilen yayın kuruluşunun da bulunduğu çeşitli internet sitelerinde
genelgenin iptaline yönelik dava açıldığı aynı gün haber olarak yayınlanmıştır.
Şikâyet edilen haberde İstanbul Valiliği’nin genelgesi savunulmuş ve yargıda iptal
davası açılmasına karşı çıkılmıştır. Şikâyet edilen yayın kuruluşunun, yayın politikası
gereği alkol kullanımına karşı olması ve valilik genelgesinin toplum yararına olduğunu
savunmasında sorun yoktur. Sorun ise şikâyet edilen haberin, şikâyetçinin
saygınlığını ve kariyerini hedef alan kurgu ve üslupla sunulmasıdır.
Sadece şikâyetçinin adının geçtiği haberde, olay bağlamından koparılarak “Alkolikler
bir bir ortaya çıktı”, “Alkolikler ayağa kalktı” ve “Türk milletinin manevi değerlerinden
uzak” ifadelerine yer verilmiştir. Türk Dil Kurumu sözlüğünde “Alkolik” sözcüğünün
karşılığı “Alkollü içkilere hastalık derecesinde düşkün olan kimse” olarak geçmekte ve
‘tahkir’ amacıyla kullanılmaktadır. Günlük konuşmada ise ‘aşağılama, onur kırma,
onura dokunma, hakaret’ ifade etmektedir.
Şikâyet edilen haberde, mesleğini icra eden şikâyetçiye ‘alkolik’ ve ‘manevi
değerlerden uzak’ damgası vurularak kişilik haklarına saldırılması; hakkında olumsuz
algı oluşturarak toplumdaki saygınlığı ve mesleki kariyerine zarar vermenin
hedeflenmesi, eleştiri ve ifade özgürlüğü sınırları aşan etik ihlali olarak
değerlendirilmelidir.
Açıklanan bu nedenlerle şikâyet edilen “İstanbul Valiliği’nin açıklamasından sonra
alkolikler bir bir sahneye çıktı” başlıklı haberde Basın Meslek İlkeleri’nin “Kişileri ve
kuruluşları, eleştiri sınırlarının ötesinde küçük düşüren, aşağılayan veya iftira niteliği
taşıyan ifadelere yer verilemez” şeklindeki 4’üncü maddesinin ihlal edildiği
kanaatindeyiz. Şikâyet edilen hakkında ‘KINAMA’ kararı alınmasını öneririz.
YÜKSEK KURUL DEĞERLENDİRMESİ :
Basın Konseyi Yüksek Kurulu, şikâyet başvurusuyla ilgili dosyayı 18.10.2023
tarihindeki toplantısında görüşmüştür. Genel Sekreterlik raporunun okunmasının
ardından dosyanın müzakeresine geçilmiştir.
Söz alan üyeler, Genel Sekreterlik raporunda haberde etik ihlali yapıldığına ilişkin
tespitlere katıldıklarını ve ‘kınama’ kararı önerisini de yerinde olduğunu ifade etmiştir.
Yüksek Kurulun hukukçu üyeleri, şikâyetçinin mesleğini icra etmesinden olayı hedef
alınmasının yanında, toplumun bir kesiminin yaşam tarzından dolayı ayrımcılık ve
nefret ifadeleriyle hedef alınmasının asıl etik ihlali olduğu görüşünü savunmuştur.
Bazı üyelerin, şikâyet edilen hakkında Basın Meslek İlkeleri’nin sadece 4’üncü
maddeden karar alınmasının ihlalin ağırlığı karşısında hafif kalacağını, 3 ve 13’üncü
maddelerin ihlalinin de söz konusu olduğunu savunmuştur. Yüksek Kurul ihlal edilen
maddeleri tartışmaya açmış ve sonuçta şikâyet edilen haberde Basın Meslek
İlkeleri’nin 4’üncü maddesinin yanında 3 ve 13’üncü maddelerinin ihlal edildiği
görüşünde ittifak sağlanmıştır.
SONUÇ :
Müzakerenin tamamlanmasından sonra Yüksek Kurul’da oylamaya geçilmiştir.
Şikâyet edilen haberde Basın Meslek İlkeleri’nin “Kamusal bir görev olan gazetecilik,
ahlaka aykırı özel amaç ve çıkarlara alet edilemez. Gazeteci halkın haber alma ve
gerçekleri öğrenme hakkını gözetir” şeklindeki 3’üncü;
“Kişileri ve kuruluşları, eleştiri sınırlarının ötesinde küçük düşüren, aşağılayan veya
iftira niteliği taşıyan ifadelere yer verilemez” şeklindeki 4’üncü;
“Gazeteci, şiddet, nefret, zorbalık ve ayrımcılığı özendirici, insani değerleri incitici
yayın yapamaz” şeklindeki 13’üncü maddelerinin ihlal edildiğini OY BİRLİĞİ ile
saptayan Yüksek Kurul, yine OY BİRİLĞİ ile ‘KINAMA’ kararı almıştır.
Sonuç olarak şikâyet edilen Yeni Akit gazetesi Yazı İşleri Müdürü Halil Kışlacık
hakkında, Basın Meslek İlkeleri’nin 3, 4 ve 13’üncü maddelerini ihlalden OY BİRLİĞİ
ile ‘KINAMA’ kararı verilmiştir.