BASIN KONSEYİ, YENİ ŞAFAK GAZETESİ HAKKINDA ŞİKÂYETTE
‘KINAMA’ KARARI VERDİ
YÜKSEK KURUL KARARI
DOSYA NO : 2023- 26
KARAR TARİHİ : 02.08.2023
ŞİKÂYET EDE : İstanbul Zeugma Lions Kulübü Derneği
VEKİLLERİ : Av. Hakan AKHAN & Av. Kaya KAYAOĞLU
ŞİKÂYET EDİLEN : Ersin ÇELİK (Yeni Şafak Sorumlu Yazı İşleri Müdürü)
ŞİKAYET KONUSU : YENİ ŞAFAK gazetesi ve gazetenin internet sitesinde
01.05.2023 tarihinde yayınlanan “Masonik kuruluşunun organizasyonunda çocuklara
eşcinsellik propagandası” başlıklı haberde, Basın Meslek İlkeleri’nin ihlal edildiği
iddiasıyla şikâyette bulunulmuştur.
Şikâyetçi olan İstanbul Zeugma Lions Kulübü Derneği adına, Basın Konseyi’ne
23.06.2023 tarihinde başvuruda bulunan avukatları Hakan Akhan ve Kaya Kayaoğlu,
söz konusu haberde gerçek olmayan bilgilerin yer aldığını; halkı kin ve düşmanlığa
tahrik edici ifadelerle müvekkil derneğe iftira atıldığını savunmuştur. Şikâyetçi
derneğin 2009 yılından bu yana Uluslararası Lions Kulüpleri Federasyonu’nun bir
parçası olarak yasalar kapsamında faaliyet gösteren sivil toplum kuruluşu olduğu
belirtilen başvuruda özetle şu ifadelere yer verilmiştir:
“Lions Kulüpleri 200’den fazla ülkede 1.4 milyondan fazla gönüllü üyesiyle din, dil, ırk
ve siyasi görüş gözetmeden gönüllü hizmet eden sivil toplum örgütüdür. Masonik bir
oluşum değildir. Gaziantepli ailelerin ve dostların bir araya gelerek kurduğu Zeugma
Lions Kulübü, her sosyal ve ekonomik sıkıntıda desteklerini esirgemeden ve sadece
karşılıksız hizmet amacıyla 2009 yılından bu yana faaliyetlerini sürdürmektedir.
Özellikle çocukların eğitimi ve sağlığıyla alakalı önemli hizmetler vermekte, başta
Türkiye Eğitim Gönüllüleri Vakfı (TEGV) olmak üzere belediyeler, kamu kuruluşları,
birçok vakıf ve dernek ile projeler yürütmektedir. Bunlardan biri 3 yıldır TEGV ile
Küçüksu Çayırı’nda yapılan 23 Nisan Milli Egemenlik ve Çocuk Bayramı Kutlama
Şenlikleridir.
Şikâyet edilen gazeteye ait web sitesinde ve Twitter platformunda yer alan
hesaplarından yayınlanan haberlerde, 30.04.2023 tarihinde düzenlenen şenlikte,
çocuklara LGBT propagandası yapıldığı ve müvekkil derneğin masonik oluşum
olduğu iddia edilmiştir. Dernek yasa dışı olduğu ima edilerek toplumda bir tepki
oluşmasını yönünde hedef gösterilmiştir.
Gerçekleştirdiği geleneksel etkinlik ‘skandal’ olarak nitelenmiş, katılan çocukların
ellerine ‘eşcinsel sapkınlığın simgesi halinde gelen gökkuşağı renklerinde
uçurtmaların tutuşturuldu’ ifadeleriyle çocuklara LGBT propagandası yaptığı iftirası
atılmıştır. Gökkuşağı bir doğa olayıdır, haberde kasıtlı olarak ‘eşcinsel sapkınlığın
simgesi’ denilmiş ve LGBT ile özdeşleştirilmeye kalkışılmıştır.
Haberde hukuka aykırı olarak 18 yaşından küçük çocukların fotoğrafları ve video
kayıtları kimlikleri belli olacak şekilde kullanılarak kişilik hakları ihlal edilmiştir.
Kullanılan beyanların ve üslubun habercilikle ilgisinin olmadığı, sadece hedef
gösterme, çamur atma ve karalama amacı taşıyan iftiralar ve hakaretlerden ibaret
olduğu açıktır.
Müvekkil dernek hakkında kamuoyunda olumsuz algı yaratmak amacıyla yalan haber
yayınlanmış, iftira atılmış, hakaret edilmiştir.”
Habere konu edilen şenliğin video görüntüsünün de eklendiği başvuruda, şikâyet
edilen hakkında Basın Meslek İlkeleri’nin 3, 4, 9 ve 13’üncü maddelerini ihlalden
yaptırım uygulanması talep edilmiştir.
UZLAŞMA ÖNERİSİ :
Şikâyet başvurusu, şikâyet edilen YENİSAFAK.COM.TR Sorumlu Yazı İşleri Müdürü
Ersin Çelik’e 04.07.2023 tarihinde PTT ile gönderilmiş ve ‘alındı’ belgeleri gelmiştir.
Şikâyet edilen başvurudaki iddialara süresinde yanıt vermemiş ve taraflar arasında
uzlaşma sağlanamamıştır.
GENEL SEKRETERLİK GÖRÜŞÜ :
Şikâyet edilen “Masonik kuruluşunun organizasyonunda çocuklara eşcinsellik
propagandası” başlıklı haber, YENİ ŞAFAK gazetesinin internet sitesinde 01.05.2023
tarihinde yayınlanmıştır. Şikâyetçi İstanbul Zeugma Lions Kulübü Derneği ile
TEGV’in, İstanbul’daki Küçüksu Çayırı’nda 30.04.2023 tarihinde düzenlediği 23 Nisan
Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı kutlaması şenliğinde çekilen 6 fotoğraf, Lions
amblemi ve TEGV kurucusu Suna Kıraç’ın fotoğrafına haberde yer verilmiştir.
Spot olarak “Mason kuruluşu Zeugma Lions Kulübü ve Vehbi Koç’un kızı Koç Holding
başkan vekili Suna Kıraç’ın kurucusu olduğu Türkiye Eğitim Gönüllüleri Vakfı (TEGV)
tarafından çocuklar için düzenlenen İstanbul’daki bir organizasyonda, alenen
eşcinsellik propagandası yapıldı. Çocukların ellerine LGBT’liler tarafından kullanılan
ve LGBT lobileri tarafından eşcinsel sapkınlığın simgesi haline getirilen ‘gökkuşağı’
renklerinin yer aldığı uçurtmalar tutuşturuldu” ifadeleri kullanılmıştır. Haber metni ise
fotoğrafların altına yerleştirilen bir iki cümleden oluşan toplam 14 paragraftan ibarettir.
Haberde şenlikle ilgili bölüm, “Çocuklara eğlence adı altında eşcinsel propaganda”,
“Aileler dikkat”, “Masonik kuruluş organize etti”, “Kurucusu Koç’un kızı” ara
başlıklarıyla sunulmuştur. Haberin sonuna ise konuyla doğrudan ilgisi olmayan
“FETÖ’cü Masonların 5 hedefi”, “LGBT propagandasının en büyük hedefi: çocuklar”,
“Eşcinsellik doğuştandır yalanı nasıl ortaya çıktı?” ve “Masonluk dosyası TVNET’te
açıldı” ara başlıklı bölüm eklenmiştir.
Şikâyet edilen haberde konu İstanbul Zeugma Lions Kulübü Derneği’nin, TEGV ile
İstanbul Küçüksu Çayırı’nda düzenlediği geleneksel 23 Nisan Kutlaması Şenliği’dir.
Şikâyetçinin başvuruyla birlikte gönderdiği videoda, şenliğe dernek üyelerinin
çocukları ve torunlarıyla, çoğu aileleriyle gelen yüzlerce çocuğun, hazırlanan oyun
parkurunda gönüllerince eğlendiği; müzik ve dans faaliyetlerine katıldığı; TEGV
gönüllüsü üniversite öğrencilerinin palyaçoluk yaptığı, çocukların velilerinin yardımıyla
uçurtma uçurduğu görüntüler yer almıştır.
Şikâyet edilen haberde ise yasalar kapsamında faaliyet gösteren şikâyetçi Dernek ve
TEGV hedef alınmış, bu iki sivil toplum kuruluşunun geleneksel şenliğin bu yıl sanki
LGBT propagandası yapmak ve eşcinselliği teşvik etmek için düzenlediği algısı
oluşturulmuştur. Haber sadece şenlikle ilgili sosyal medyada paylaşılan uçurtma
uçuran çocukların birkaç fotoğrafı alınarak, başkaca hiçbir araştırma ve sorgulama
yapılmadan masa başında kurgulanmıştır. Nesnellikten uzak değerlendirmeyle
‘gökkuşağı’ renkleri LGBT ile özdeşleştirilmiş; ‘Masonik faaliyette bulunmakla’
suçlanan şikâyetçi Dernek ile TEGV’nin, ‘gökkuşağı’ rengindeki uçurtmalarla ‘LGBT
propagandası’ yaptıkları ve ‘eşcinsel sapkınlığı teşvik’ ettikleri ileri sürülmüştür.
Gazetecikte şüphecilik ve olaylara eleştirel yaklaşmakta elbette sorun yoktur, bu
gazetecinin hakkı ve ifade özgürlüğüdür. Ancak, bunu yaparken mesleki ve etik
sorumluluğun, her koşulda gerçeğe bağlı kalmak olduğu asla unutmamalıdır.
Gazetecinin görevi, olayları araştırıp sorgulayarak gerçeği ortaya çıkarmak;
gizlemeden ve bozmadan kamuoyuna aktarmaktır. Somut olguyu yansıtarak, okurun
serbestçe kanaat oluşturabilmesini sağlamak temel görevidir. Şikâyete konu haberde
ise şikâyetçi Dernek ile TEGV, sanki yasa dışı faaliyet gösteren oluşummuş gibi
gösterilmiş; kasıtlı olarak gerçek çarpıtılarak toplumdaki saygınlıklarına zarar
verilmesi hedeflenmiştir. Şikâyetçi derneğe ‘Masonik faaliyetlerde bulunduğu’;
çocuklara verilen uçurtmalardaki ‘gökkuşağı’ rengiyle LGBT propagandası ve
eşcinsellik teşviki yapıldığı suçlamasının yer aldığı haberde, eleştiri ve ifade
özgürlüğü sınırları aşılarak etik ihlalinde bulunulmuştur.
Açıklanan bu nedenlerle “Masonik Kuruluşun organizasyonunda çocuklara eşcinsellik
propagandası” başlıklı haberde Basın Meslek İlkeleri’nin “Kamusal bir görev olan
gazetecilik, ahlaka aykırı amaç ve çıkarlara alet edilemez. Gazeteci halkın haber
alma ve gerçekleri öğrenme hakkını gözetir” başlıklı 3’üncü; “Kişileri ve kuruluşları,
eleştiri sınırlarının ötesinde küçük düşüren, aşağılayan veya iftira niteliği taşıyan
ifadelere yer verilemez” şeklindeki 4’üncü; “Gazeteci, şiddet, nefret ve ayrımcılığı
özendirici, insani değerleri incitici yayın yapamaz” şeklindeki 13’üncü maddelerinin
ihlal edildiği kanaatindeyiz. Şikâyet edilen hakkında Basın Meslek İlkeleri’nin 3, 4 ve
13’üncü maddelerini ihlalden ‘UYARI’ kararı verilmesini öneririz.
YÜKSEK KURUL DEĞERLENDİRMESİ :
Basın Konseyi Yüksek Kurulu, şikâyet başvurusunu 02.08.2023 tarihinde yaptığı
toplantıda görüşülmüştür. Genel Sekreterin hazırladığı raporu sunumunun ardından
Yüksek Kurul dosyanın müzakereni geçmiştir.
Söz alan üyeler, şikâyet konusu haberde Basın Meslek İlkeleri’nin ihlal edildiği
tespitinin isabetli olduğunu, ancak ihlali söz konusu edilen maddeleri ve ‘uyarı’ kararı
alınması önerisini ise yetersiz bulduklarını dile getirmiştir. Bazı üyeler, gerek raporda
gerekse şikâyet başvurusunda ‘Masonluk’ ve ‘LGBT’nin sanki suç/suçlama olarak
kabulü anlamına gelen ifadelerin yer almasını eleştirmiş, ne ‘Masonluğun’ ne de
‘LGBT’nin, yasalar karşısında suç teşkil etmediğini vurgulamıştır.
Şikâyet edilen yayın kuruluşunun, konuyu araştırıp soruşturmadan yayınladığı
haberde kasıtlı olarak gerçeğin çarpıtıldığını belirten üyeler, şikâyetçiyi küçük
düşüren, aşağılayan ifadeler ve nefret söylemine yer verilerek etik ihlalinde
bulunulduğunda görüş birliğine varmıştır. Üyeler raporda ihlali söz konusu edilen
maddelerden 3’üncü maddenin çıkarılmasını; şikâyet edilen hakkında Basın Meslek
İlkeleri’nin 1, 4, 6 ve 13’üncü maddelerini ihlalden karar alınmasını; ihlalin ağırlığı
karşısında ‘uyarının’ yetersiz kalacağı için ‘kınama’ kararı alınmasını talep etmiştir.
SONUÇ :
Yüksek Kurul, müzakerenin tamamlanmasının ardından oylamaya geçmiştir.
“Masonik kuruluşunun organizasyonunda çocuklara eşcinsellik propagandası” başlıklı
haberde, Basın Meslek İlkeleri’nin “Yayınlarda hiç kimse; ırkı, cinsiyeti, yaşı, sağlığı,
bedensel ve zihinsel engeli, sosyal düzeyi ve dini inançları nedeniyle kınanamaz,
aşağılanamaz” şeklindeki 1’inci;
“Kişileri ve kuruluşları, eleştiri sınırlarının ötesinde küçük düşüren, aşağılayan veya
iftira niteliği taşıyan ifadelere yer verilemez” şeklindeki 4’üncü;
“Soruşturulması gazetecilik olanakları içinde bulunan haberler, soruşturulmaksızın
veya doğruluğuna emin olunmaksızın yayınlanamaz” 6’ncı:
“Gazeteci, şiddet, nefret, zorbalık ve ayrımcılığı özendirici, insani değerleri incitici
yayın yapamaz” şeklindeki 13’üncü maddelerinin ihlal edildiğini OY BİRİLĞİ ile
saptayan Yüksek Kurul, şikâyet edilen hakkında yine OY BİRLİĞİ ile ‘KINAMA’ kararı
almıştır.
Sonuç olarak, şikâyet edilen Yeni Şafak Gazetesi Sorumlu Yazı İşleri Müdürü Ensin
Çelik hakkında, Basın Meslek İlkeleri’nin 1, 4, 6 ve 13’üncü maddelerini ihlalden OY
BİRLİĞİ ile ‘KINAMA’ kararı verilmiştir.