BASIN KONSEYİ, CUMHURİYET YAZARI ZÜLAL KALKANDELEN
HAKKINDAKİ BAŞVURUDA ‘ŞİKÂYETİN YERSİZLİĞİ’ KARARI ALDI
YÜKSEK KURUL KARARI
DOSYA NO : 2023 – 21
KARAR TARİHİ : 26.04.2023
ŞİKÂYET EDEN : PAW GUARDS ( Pati Koruyucuları Hayvanları Koruna Derneği)
VEKİLİ : Av. Muhammed Yusuf DAMNALI
ŞİKÂYET EDİLEN : Zülal KALKANDELEN (Cumhuriyet gazetesi yazarı)
ŞİKAYET KONUSU :
CUMHURİYET gazetesi yazarı Zülal Kalkandelen’in 15.02.2023 tarihinde “Patileri
korumak mı?”, 26.02.2023 tarihinde “Ver İBAN’ı, topla parayı!” ve 17.02.2023
tarihinde “Hayvanlar kullanılarak toplanan paralar hakkında ihbar” başlıklarıyla
yayınlanan köşe yazılarında Basın Meslek İlkeleri’nin ihlal edildiği iddiasıyla şikâyette
bulunulmuştur.
PAW GUARDS (Pati Koruyucuları Hayvanları Koruma Derneği) vekili Av. Muhammed
Yusuf Damnalı tarafından 02.03.2023 tarihinde Basın Konseyi’ne gönderilen 8
sayfalık şikâyet başvurusunda, yazılarda kanıtsız iddialarla müvekkil derneğe iftira
atıldığı ve suçlamalarda bulunulduğu savunulmuştur. Derneğin kurucusu olmayan bir
kişinin kurucu olarak gösterildiği; ilgisiz kişilerin dernekle ilişkilendirilerek
kamuoyunun yanıltılıp aleyhte algı oluşturulduğu iddia edilen başvuruda özetle şu
ifadelere yer verilmiştir:
“Öncelikle üç yazının içeriğindeki bilgiler asılsız, iddialar gerçeğe aykırıdır. Yazılarda
adı geçen Erkin Erdoğdu, müvekkil derneğin kurucusu değildir. Yazar tarafından
kolayca elde edilebilecek bu bilgi dahi araştırılmadan yayımlanmıştır.
Dernek kurucuları arasında bulunmayan, yönetimde görev almayan bir kişinin özel
yaşamı ya da geçmiş yaşantıları üzerinden müvekkil derneğe saldırılmıştır.
Müvekkil dernekle ilişkili gösterilen Burak Arslan ve Buket Arslan ile derneğin hiçbir
ilgisi bulunmamaktadır. Müvekkil derneğin hiçbir hesabında başkaca kişilerin ya da
özel şahısların bilgileri verilmemekte, yalnızca derneğin bilgileri paylaşılmaktadır.
Müvekkil, Dernekler Kanunu’na tâbidir, faaliyetleri valilik ve bakanlık denetimindedir.
Yazılarda, güvenilirliği olmayan kişilerin sosyal medya paylaşımları bilinçli olarak
araştırılmadan ve müvekkil derneğe sorulmadan karalama amacıyla yayınlanmıştır.
Hem yazılarda hem yazarın sosyal medya paylaşımlarında müvekkilin saygınlık,
onur, sır çevresi gibi manevi nitelikteki kişisel değerleri, mesleki ve ekonomik kişisel
değerleri saldırıya uğramıştır.
İddialar delillendirilemeden ve özle biçim arasındaki denge kurulmadan, Basın
Meslek İlkeleri’ne ve hukuka aykırı bu üç yazının yayınlanması nedeniyle müvekkil
dernek telafisi imkansız zararlar görmüştür.”
Şikâyetçi, deprem bölgesindeki barınaklara Paw Guards tarafından TIR’larla yapılan
mama sevkiyatı ve dernek yöneticilerinin faaliyetlerini gösteren videolar ile diğer
faaliyetlerle ilgili belgeleri de eklediği başvuruda, şikâyet edilen yazar hakkında Basın
Meslek İlkeleri’nin 3, 4 ve 6’ncı maddelerinin ihlalden yaptırım uygulanması talep
etmiştir.
UZLAŞMA ÖNERİSİ :
Şikâyet başvurusu, şikâyet edilen Cumhuriyet gazetesi yazarı Zülal Kalkandelen’e
PTT aracılığı ile gönderilmiş ve posta ‘alındı’ belgesi gelmiştir.
Şikâyet edilenin vekili Av. Birsen Baraz tarafından gönderilen yanıtta, başvurudaki
iddialar reddedilmiştir. Taraflar arasında uzlaşma sağlanamamıştır.
ŞİKÂYET EDİLENİN YANITI :
Şikâyet edilen Zülal Kalkandelen’in vekili Av. Birsen Baraz 29.03.2023 tarihinde
gönderdiği 5 sayfalık yanıtta, şikâyetçinin tüm iddialarını reddetmiştir.
Yazarın, kendisine ulaşan ihbarları kamu yararını doğrudan ilgilendirdiği için araştırıp,
kanıt ve belgeleriyle yayınladığı belirtilen yanıtta, üç yazının da Basın Meslek
İlkeleri’ne uygun olduğu ve gazetecilik görevinin yerine getirildiği savunulmuştur.
Yazıların kamuoyunun bilgilendirme ve ilgili makamları göreve çağırmadan ibaret
olduğu kaydedilen yanıtta, özetle şu ifadelere yer verilmiştir.
“Şikâyetçi derneğin kurucusu olduğu bilgisini bizzat Erkin Erdoğdu kendi
röportajlarında ifade etmekte, sosyal medya hesaplarında paylaşmaktadır.
Dernek Başkanı Ayşe Taşkıran’ın geçen yıl Yenikapı mitinginde megafonla söylediği
gibi, gerek mitinglerde gerek sosyal medyada derneğin kurucusu olarak Erkin
Erdoğdu tanıtılmaktadır. Aksi olsaydı, bu kişinin kurucu olarak kendini tanıtmasının
dernek tarafından engellenmesi ve kamuoyunun bilgilendirilmesi gerekirdi.
Derneğin bütün operasyonlarını, kamuoyunun gözü önünde Erkin Erdoğdu
yürütmekte, hakkında yakalama kararı olduğu bilindiğinden yerini gizlemektedir.
Paw Guards adlı oluşumun ve Burak Arslan’ın yasadışı topladığı paralar ve hayvan
hakları alanında yarattığı terör nedeniyle İstanbul Barosu Hayvan Hakları Merkezi
tarafından soruşturma yürütülmektedir
Müvekkilin geniş araştırmaları sonucunda edindiği gerçek bilgileri kamu yararı
çerçevesinde gazete yazılarında okurlarıyla paylaşmasında Basın Meslek İlkeleri’ne
ve hukuka hiçbir aykırılık bulunmamaktadır.”
GENEL SEKRETERLİK GÖRÜŞÜ :
Şikâyete konu olan Cumhuriyet gazetesi yazarı Zülal Kalkandelen’in, Paw Guards’ın
faaliyetleri ve hakkındaki iddialarla ilgili yayınladığı 3 köşe yazısı şöyledir:
- 15 Şubat 2023 tarihinde yayınlanan “Patileri korumak mı?” başlıklı yazıda, deprem
bölgesinde hayvanları kurtarma ve korumak için birçok kurum ve gönüllünün sahada
ve sosyal medyada seferber olduğu, ancak kamyonlar dolusu mama gönderilen
Kahramanmaraş’taki barınağa giden gönüllülerin, hayvanlara bu mamaların
verilmeyip ekmek yedirildiğini söyledikleri belirtilmiştir. Barınağın, Paw Guards
denetiminde olduğu kaydedilen yazıda, bu derneğin kurucusu Erkin Erdoğdu’nun
geçmişteki ticari ilişkilerinden dolayı dolandırıcılık, evrakta sahtecilik, görevi kötüye
kullanma ve yaralama suçlarından ceza aldığını belgeleriyle anlatılmıştır. - 26 Şubat 2023 tarihinde yayınlanan “Ver İBAN’ı, topla parayı” başlıklı yazıda
şikâyetçi Paw Guards’ın bağış toplama yöntemi ve ticari faaliyeti konu edilmiştir.
Yazıda, bağış olarak alınan mamaların bir kısmının gönüllüler aracılığı ile dağıtılıp
kalanının online mağazalardan satılarak ticaret yapıldığı; ilgili makamlardan izin
alınmadan ve makbuz karşılığı olmadan kişisel hesap numaraları verilerek yasaya
aykırı bağış toplandığı ihbar ve şikayetleri ile ilgili kanıtlar sunulmuştur. Yazıda,
“Savcılığın bu ihbar ve hayvanları kullanarak kişisel hesaplarına yardım toplayanlar
hakkında gereğini yapması, Maliye ve İçişleri bakanlıklarının hayvan hakları alanında
faaliyet gösteren tüm dernek ve vakıfların hesaplarını mercek altına almak için
harekete geçmesi gerekiyor” denilmiştir. - 17 Şubat 2023 tarihinde yayınlanan “Hayvanlar kullanılarak toplanan paralar
hakkında ihbar” başlıklı yazıda, hayvan severlerin yaptığı bağışların, Paw Guards
Derneği kurucusu Erkin Erdoğdu’nun arkadaşı oyuncu Burak Arslan’ın kardeşinin
kişisel hesabında toplandığı iddiasına yer verilmiştir. Bunun iki yöntemle yapıldığı
anlatılan yazıda, sosyal medya paylaşımları ve genelen ihbarlar kanıt olarak
gösterilmiştir. Yazıda, sosyal medyada yasaya aykırı para toplayan bu kişiler
hakkında İçişleri ve Maliye bakanlıklarına yapılan ihbarlarla ilgili yanıt beklendiğine
yer verilmiştir.
Şikâyet edilen köşe yazılarında, sokak hayvanları konusunda faaliyet gösteren çok
sayıdaki organizasyon ve platform arasında en tanınanlarından olan Paw Guards’ın
topladığı bağışlar ve harcamalarla ilgili iddialar konu edilmiştir. Yazar, sosyal
medyada isim, yer ve zaman verilerek yapılan paylaşımlar ve gelen ihbarlardaki
iddiaları köşesine taşımıştır. Bu iddiaların araştırılıp gerçeğin ortaya çıkarılması için
başta savcılıklar olmak üzere tüm ilgililer göreve çağrılmıştır.
Şikâyetçi derneğin faaliyetlerinde aktif görev alan ve kendisini kurucu olarak tanıtılan
kişi hakkında dolandırıcılık, evrakta sahtecilik, yaralama ve görevi kötüye kullanma
suçlarından yargı kararlarına da köşe yazılarında yer vermiştir. Şikâyet edilen
yanıtında, bu kişinin röportajlarında ve paylaşımlarında kendisini Paw Guards
kurucusu olarak tanıttığına ilişkin kanıtlarını sunmuştur. Şikâyetçi derneğin ise bu
kişinin kendisini kurucu olarak tanıtmasını engellemek için herhangi bir girişimde
bulunmadığı, aksine organizasyonlarında onu öne çıkardığı anlaşılmaktadır.
Şikâyet edilen yazar, Paw Guards hakkındaki iddia ve ihbarlarla, toplumda bu
derneğin kurucusu olarak bilinen kişiyi konu ettiği yazılarında, görünür gerçeği
yansıtmıştır. Gazetecinin görünür gerçeği aktarması meslek etiğine uygundur.
Faaliyet alanı ve gönüllü örgütlenmesiyle geniş bir kitleden bağış toplayan şikâyetçi
derneğin olumsuz etkilenmesi, hatta saygınlığının zarar görme olasılığı bulunsa da
şikâyet edilen köşe yazıları görünür gerçeğe uygundur,. Yazar eleştiri ve ifade
özgürlüğünü kullanarak, kamuoyunu bilgilendirme görevini yerine getirmiştir.
Açıklanan bu nedenlerle şikâyet edilen “Patileri korumak mı?”, “Ver İBAN’ı, topla
parayı!” ve “Hayvanlar kullanılarak toplanan paralar hakkında ihbar” başlıklı köşe
yazılarında Basın Meslek İlkeleri’nin ihlal edilmediği kanaatindeyiz. Başvuruyla ilgili
ŞİKÂYETİN YERSİZLİĞİ kararı alınmasını öneririz.
YÜKSEK KURUL DEĞERLENDİRMESİ :
Basın Konseyi Yüksek Kurulu, şikâyet başvurusunu 26.04.2023 tarihinde yaptığı
toplantısında görüşmüştür. Genel Sekreterlik raporunun sunumunun ardından
Yüksek Kurul dosyanın müzakeresine geçilmiştir.
Söz alan üyelerin çoğunluğu köşe yazılarında etik ihlali olmadığına ilişkin rapordaki
tespitleri isabetli ve ‘şikâyetin yersizliği’ kararı alınması önerisini yerinde bulduklarını
dile getirmiştir. Yazarın, kendisine ulaşan ihbarları ve ortaya atılan iddiaları köşe
yazılarında gündeme getirdiğini ve görünür gerçeği yansıttığını vurgulayan üyeler,
ayrıca şikâyet edilen hakkındaki tüm iddia ve iddiaların araştırılması için ilgili
kuruluşları göreve çağırmasının gazetecilik görevi olduğunu savunmuştur. Bu
görüşteki üyeler şikâyet edilen 3 köşe yazısının yayınlanmasında kamusal ilgi ve
yarar olduğunu; şikâyetçiye yönelik eleştiri ve ifade özgürlüğü sınırlarını aşmadığını,
dolayısıyla etik ihlali olmadığını ifade etmiştir.
Buna karşılık bazı üyeler ise hayvan hakları konusunda faaliyet gösteren platform,
dernek ve kişilerin amaç birliğinde olması gerekirken, birbirleriyle uğraştığına dikkati
çekmiştir. Şikâyet edilen köşe yazılarına bu çekişmenin yansıdığı görüşünü savunan
üyeler, “Patileri korumak mı?” başlıklı yazıda kişilerin geçmişinin konu edilerek olayın
bağlamından kopartıldığını, eleştiri ve ifade özgürlüğü sınırlarının aşıldığını dile
getirmiştir.
SONUÇ :
Yüksek Kurul, müzakerenin tamamlanmasının ardından oylamaya geçmiştir.
Şikâyet edilen köşe yazılarında Basın Meslek İlkeleri ihlalinin söz konusu olmadığını
OY ÇOKLUĞU ile saptayan Yüksek Kurul, OY ÇOKLUĞU ile “ŞİKÂYETİN
YERSİZİLĞİ” kararı almıştır.
Sonuç olarak, şikâyet edilen Cumhuriyet gazetesi yazarı Zülal Kalkandelen
hakkındaki başvuruda OY ÇOKLUĞU ile “ŞİKÂYETİN YERSİZLİĞİ” kararı verilmiştir.