BASIN KONSEYİ, TAKVİM GAZETESİ HAKKINDAKİ ŞİKÂYETTE ‘UYARI’ KARARI VERDİ
YÜKSEK KURUL KARARI
DOSYA NO : 2023 – 14
KARAR TARİHİ : 12.04.2023
ŞİKÂYET EDEN : TMMOB Mimarlar Odası Ankara Şubesi Yönetimi
Konur Sokak 4/3 YENİŞEHİR / ANKARA
VEKİLİ : Av. Gökçe BOLAT
Konur Sokak 4/3 YENİŞEHİR / ANKARA
ŞİKAYET EDİLEN : Ergün DİLER (Takvim Gazetesi Genel Yayın Yönetmeni)
Güzeltepe Mah. Mareşal Fevzi Çakmak Cad. B Blok No:29/1/1 EYÜP/ İSTANBUL
ŞİKAYET KONUSU :
TAKVİM gazetesinde 27.02.2023 tarihinde yayınlanan “Kentsel dönüşüm takozcuları Ankara’da vatandaşın canına kastediyor: Bankamatikçi Candan dava üstüne dava açmış” başlıklı haberde, Basın Meslek İlkeleri’nin ihlal edildiği iddiasıyla şikâyette bulunulmuştur.
Şikâyetçi olan TMMOB Mimarlar Odası Ankara Şubesi Başkanı Tezcan Karakuş Candan adına Basın Konseyi’ne 16.03.2023 tarihinde başvuruda bulunan Av. Gökçe Bolat, müvekkiline hakaret edildiğini ve suç isnadında bulunulup hedef gösterildiğini savunmuştur. Şikâyet edilenin haber verme sınırlarını aştığı ileri sürülen başvuruda şu ifadelere yer verilmiştir:
“Haberde müvekkilin fotoğrafının üzerine ‘Bankamatikçi Candan dava üstüne dava açmış’ ve ‘Bunlar yıkım mimarı’ ifadeleriyle algı operasyonu yapılmış ve hedef gösterilmiştir. ‘Davalarla vatandaşı çaresizliğe mahkum eden TMMOB Mimarlar Odası Ankara Şubesi’nin başında Çankaya Belediyesi’nin bankamatikçi memuru Tezcan Karakuş Candan yer alıyor’ denilerek hakaret edilmiş ve iftira atılmıştır.”
Başvuruda, şikâyet edilen hakkında Basın Meslek İlkelerinin 3, 4, 6 ve 13’üncü maddelerini ihlalden karar alınması talep edilmiştir.
UZLAŞMA ÖNERİSİ:
Şikâyet başvurusu, şikâyet edilen TAKVİM Gazetesi Genel Yayın Yönetmeni Ergün Diler’e PTT ile gönderilmiş ve posta ‘alındı’ belgesi gelmiştir.
Şikâyet edilen, şikâyetçinin iddialarına süresinde yanıt vermemiş ve taraflar arasında uzlaşma sağlanamamıştır.
GENEL SEKRETERLİK GÖRÜŞÜ :
Şikâyete konusu “Kentsel dönüşüm takozcuları Ankara’da vatandaşın canına kastediyor: Bankamatikçi Candan dava üstüne dava açmış” başlıklı haberde kentsel dönüşüm yapılacak bina fotoğrafına şikayetçinin monte edilen fotoğrafı kullanılmıştır.
Fotoğrafa “Bankamatikçi Candan dava üstüne dava açtı” ve “Bunlar yıkımın mimarı” başlıkları gömülmüş ve “Türkiye 6 Şubat’ta meydana gelen Kahramanmaraş merkezli depremlerin ardından sarsıldı. Asrın en büyük felaketi sonrası kentsel dönüşümün şehirler için önemi bir kez daha ortaya çıktı” ifadeleri fotoğraf altı olarak yazılmıştır. Haber metninde şu ifadeler yer almıştır:
“CHP, İyi Parti ve HDP’li belediyeler ile Mimarlar ve Şehir Plancıları Odaları itirazlarıyla kentsel dönüşüm projelerine takoz oldu. Ankara’da 20’si TMMOB meslek odasında, 17’si CHP Çankaya ve Yenimahalle Belediyeleri tarafından açılan 60 dava nedeniyle gerekli çalışmalar başlatılamıyor. Neredeyse tamamen çürüyen ve ciddi bir sarsıntıda yıkılması muhtemel binalarda yaşayan vatandaşlar can korkusuyla baş başa kaldı. Davalarla vatandaşı çaresizliğe mahkum eden TMMOB Mimarlar Odası Ankara Şubesi’nin başında Çankaya Belediyesi’nin bankamatikçi memuru Tezcan Karakuş Candan yer alıyor.”
Herhangi bir kaynak gösterilmeyen haber, şikâyetçi hakkında kamuoyunda olumsuz algı oluşturan ve hedef gösteren kurgu ve üslupla yayınlanmıştır. Haberde, açılan davalarda söz konusu kentsel dönüşüm projelerinin şehircilik esas ve ilkeleri aykırı olduğu gerekçesiyle iptal edildiği gerçeği gizlenmiş; olay çarpıtılarak kamuoyu yanıltılmıştır.
Şikâyetçiye kentsel dönüşüm karşıtı olduğu ve halkı çürük binalarda oturmak zorunda bıraktığı suçlaması da yapılan haberde ‘Bankamatikçi’ ve ‘Yıkım mimarı’ ifadeleriyle hakaret edilerek eleştiri ve ifade özgürlüğü sınırları aşılmıştır.
Açıklanan bu nedenlerle şikâyet edilen “Kentsel dönüşüm takozcuları Ankara’da vatandaşın canına kastediyor: Bankamatikçi Candan dava üstüne dava açmış” başlıklı haberde Basın Meslek İlkeleri’nin “Kişileri ve kuruluşları eleştiri sınırlarının ötesinde küçük düşüren, aşağılayan veya iftira niteliği taşıyan ifadelere yer verilemez” şeklindeki 4’üncü maddesinin ihlal edildiği kanaatindeyiz. Şikâyet edilen hakkında ‘UYARI’ kararı alınmasını öneririz.
YÜKSEK KURUL DEĞERLENDİRMESİ :
Basın Konseyi Yüksek Kurulu, şikâyet başvurusunu 12.04.2023 tarihinde yaptığı toplantıda görüşmüştür. Genel Sekreterlik raporunun okunmasının ardından dosyanın müzakeresine geçilmiş ve söz alan üyeler, şikâyet edilen haberde etik ihlali yapılıp yapılmadığı konusunda farklı görüş açıklamıştır.
Yüksek Kurulda çoğunluk, haberde etik ihlali olduğu görüşünü savunmuştur. Genel Sekreterlik raporundaki tespitleri isabetli bulduklarını belirten üyeler, şikâyet edilen hakkında verilmesi önerilen ‘uyarı’ kararının da yerinde olduğunu dile getirmiştir. Haberde, mahkemelerin verdiği imar planı iptal kararların üstü örtülerek, riskli alan ve kentsel dönüşüm projelerini sanki şikâyetçiler engellemiş gibi gösterildiğini vurgulayan üyeler, şikâyet edilenin, haber verme amacının sınırlarını aştığını savunmuştur. Bu görüşteki üyeler somut gerçeğin çarpıtıldığı haberde, şikâyetçilere yönelik “Bunlar yıkımın mimarı” ve “Bankamatikçi” gibi suçlamalarla eleştiri ve ifade özgürlüğü sınırları aşılarak etik ihlali yapıldığını dile getirmiştir.
Etik ihlali olmadığı görüşündeki üyeler ise şikâyet konusu haberde, deprem nedeniyle gündemde olan kentsel dönüşümünle ilgili rakamlar verilerek mevcut durumun konu edildiğini savunmuştur. Haberde, şikâyetçilerin dava açarak kentsel dönüşümü engelledikleri görüşüne yer verildiğini belirten üyeler, bu görüşün yanlış ya da doğru olduğundan bağımsız olarak eleştiri ve ifade özgürlüğü olduğunu vurgulamış ve ‘şikâyetin yersizliği’ kararı alınmasını talep etmiştir.
SONUÇ :
Yüksek Kurul, müzakerenin tamamlanmasının ardından oylamaya geçmiştir. Şikâyet edilen haberde Basın Meslek İlkeleri’nin “Kamusal görev olan gazetecilik, ahlaka aykırı özel amaç ve çıkarlara alet edilemez. Gazeteci, halkın haber alma ve gerçekleri öğrenme hakkını gözetir” şeklindeki 3’üncü; “Kişileri ve kuruluşları eleştiri sınırlarının ötesinde küçük düşüren, aşağılayan veya iftira niteliği taşıyan ifadelere yer verilemez” şeklindeki 4’üncü maddelerinin ihlal edildiğini OY ÇOKLUĞU ile saptayan Yüksek Kurul, yine OY ÇOKLUĞU ile ‘UYARI’ kararı almıştır.
Sonuç olarak şikâyet edilen Takvim Gazetesi Genel Yayın Yönetmeni Ergün Diler hakkında, Basın Meslek İlkeleri’nin 3 ve 4’üncü maddelerini ihlalden OY ÇOKLUĞU ile ‘UYARI’ yaptırımı uygulanmasına karar verilmiştir.