BASIN KONSEYİ, YENİAKİT.COM.TR HAKKINDAKİ ŞİKÂYETTE ‘KINAMA’ KARARI VERDİ
YÜKSEK KURUL KARARI
DOSYA NO : 2022- 29
KARAR TARİHİ : 27.07.2022
ŞİKÂYET EDEN : Ömer Faruk EMİNAĞAOĞLU
ŞİKAYET EDİLEN : A. İhsan KARAHASANOĞLU (yeniakit.com.tr Yazı İşleri Md)
Halkalı, Merkez Mah. Dereboyu Cad. No: 65/3 K.ÇEKMECE / İSTANBUL
ŞİKÂYET KONUSU :
YENİ AKİT gazetesinin internet sitesi YENİAKİT.COM.TR’de 20.05 2022 tarihinde yayınlanan “Ne onda utanma var ne de konuşturanda! Yasakçı Ömer Faruk Eminağaoğlu motoru yaktı” başlıklı haberde Basın Meslek İlkeleri’nin ihlal edildiği iddiasıyla şikâyette bulunulmuştur.
Şikâyetçi Ömer Faruk Eminağaoğlu, Basın Konseyi’ne yaptığı başvuruda, Cumhuriyet gazetesinde yayınlanan bir açıklama gerekçe gösterilerek Yeni Akit gazetesi web sayfasında kendisiyle ilgili hedef gösterici içerikte yayın yapıldığını savunmuştur. Başvuruda özetle şu ifadelere yer verilmiştir:
“Yapılan yayında, açıklamam ile hiç ilgisi olmayan şekilde, ‘azılı İslam düşmanı’ ibaresi dahi kullanılmış, yine hakkımda açıklamamla bağlantısı olmayan Türkçe ibadet, Türkçe ezan, ortaöğretimde başörtüsü, cuma izni gibi konular yayın içinde hedef gösterir biçimde kullanılmıştır.
Basın Meslek İlkelerinin:
1’nci maddesinde belirtilen şekilde sosyal düzeyim nedeniyle kınama ve aşağılayıcı içerik taşımakta,
2’nci maddesi uyarınca, ifade özgürlüğünü, din duygularını sarsıcı nitelik taşımakta,
3’üncü maddesi uyarınca, halka gerçekler yansıtılmamakta, özel amaçlar için yayın yapılmakta,
4’üncü maddesi uyarınca eleştiri sınırlarının ötesinde, küçük düşüren ve aşağılayan içerik taşımakta,
12’nci madde uyarınca, gazetecilik saygınlığının ötesinde yayın yapılmakta,
13’üncü madde uyarınca, nefret ve ayrımcılığı özendirici, insani değerleri incitici yayın niteliği taşımaktadır.
Yapılan bu yayının içeriği gözetildiğinde, Yeni Akit gazetesi ve bu gazetenin ilgili basın mensupları hakkında eylemin ağırlığı nedeniyle kınama kararı alınması gerekmektedir.”
UZLAŞMA ÖNERİSİ :
Şikâyet başvurusu, şikâyet edilen yeniakit.com.tr Sorumlu Yazı İşleri Müdürü Ali İhsan Karahasanoğlu’na 05.06.2022 tarihinde PTT aracılığı ile gönderilmiş ve posta ‘alındı’ belgesi gelmiştir.
Şikâyet edilen, başvurudaki iddialara süresinde yanıt vermemiş ve taraflar arasında uzlaşma sağlanamamıştır.
GENEL SEKRETER GÖRÜŞÜ :
Şikâyet edilen haber YENİAKİT gazetesinin internet sitesi YENİAKİT.COM.TR’de 20.05.2022 tarihinde “Ne onda utanma var ne de konuşturanda! Yasakçı Ömer Faruk Eminağaoğlu motoru yaktı” başlığı ile yayınlanmıştır.
Haberin konusu, şikâyetçinin Cumhuriyet gazetesinde millet bahçeleriyle ilgili “Her yerden Atatürk ismini sildiler, hesaplaşmanın yeni yolu millet bahçeleri oldu.” üst başlık ve “Cumhuriyet karşıtlığı” ana başlıklı geniş bir haberin sonunda yer verilen birkaç cümlelik açıklamasıdır. İlk millet bahçesinin Sivas’ta yapılmasının özel anlamı olduğunu söyleyen ve bunun da AKP’nin Cumhuriyet karşıtlığını gösterdiğini iddia eden şikâyetçinin ‘AYKIRILIĞIN ODAĞI’ ara başlığı altındaki açıklaması şöyledir:
“Laik ve demokratik cumhuriyete aykırılığın odağı olan AKP’nin, Cumhuriyetin kentleşme doku ve mimarisine bile tahammülü yok. AKP, cumhuriyetin her değerine, cumhuriyetle yaşatılan her şeye, cumhuriyetin her dokusuna saldırıyor. Artık cumhuriyet parkları, meydanları caddeleri bile yapılmıyor. Ülkenin her il ve ilçesinde millet bahçeleri. Bu uygulama cumhuriyete yönelik saldırının dozunu ve ulaştığı noktayı gösteriyor.”
Şikâyet edilen YENİAKİT.COM.TR’deki “Ne onda utanma var ne de konuşturanda! Yasakçı Ömer Faruk Eminağaoğlu motoru yaktı” başlıklı 6 paragraflık haberde “Azılı İslam düşmanı YARSAV (Yargıçlar ve Savcılar Birliği) eski başkanı Ömer Faruk Eminağaoğlu. Millet bahçelerini Atatürkçülüğe ve Cumhuriyete bağladı. İşte Cumhuriyet’in, Ak Parti’ye saldırmak için konuşturduğu ve ortalıkta ‘hukukçuyum’ diye dolanan Eminağaoğlu’nun akla ziyan ifadeleri” spotu kullanılmıştır.
Haber metninde, Cumhuriyet gazetesinde yayınlanan açıklamasına kupürü de kullanılarak aynen yer alan şikâyetçinin, geçmişte bulunduğu görevler ve yaptığı icraat detaylı olarak sıralanmıştır. Şikâyetçi hakkında eleştirel üslupla ‘İslam karşıtı politikalar ile büyük düşmanlık yapan YARSAV’ın eski başkanı’, ‘Türkçe ezan ve Türkçe ibadet konusunda skandal çıkışları bulunan’ ‘Ortaöğretimde başörtüsü serbestisi getiren düzenlemenin iptali için Danıştay’da dava açan’, ‘Kamuda çalışanlara cuma namazı izni getiren düzenlemeye karşı çıkan’ ifadelerine yer verilmiştir.
Şikâyetçinin “Atatürk Havaalanın yerine yapılacak millet bahçesi için akla ziyan ifadeler kullandığı’ yazılan haberde, ‘CHP borazanı’ olmakla itham edilen Cumhuriyet gazetesinin de kendisini ‘Ak Parti’ye saldırtmak için konuşturduğu’ iddia edilmiştir. Haberde şikâyetçiye yönelik “Azılı İslam karşıtı Eminağaoğlu”, “Azılı İslam düşmanı YARSAV eski Başkanı Eminağaoğlu”, “Ortalıkta hukukçuyum diye dolanan”, “Yine kafasını çıkardı”, “Motoru yaktı” ifadeleri de kullanılmıştır.
Şikâyetçinin, Atatürk Havalimanı’na ‘Millet Bahçesi’ kurulmasına tepki göstererek bir gazetede yayınlanan açıklamanın, farklı siyasi çizgideki bir başka gazete tarafından konu edilip eleştirilmesini ifade özgürlüğü kabul etmek gerekir. Şikâyetçi, çeşitli illerde yargıçlık ve cumhuriyet savcılığı yapmış, Yargıtay’da görev almış, Yargıçlar ve Savcılar Birliği’nin (YARSAV) kurucu başkanlığı şapmış, Cumhuriyet ilkelerini ve laikliği savunan çıkışlarıyla kamuoyunda tanınan bir hukukçudur. Aynı zamanda siyasete de giriş ve milletvekili adayı da olmuştur. Toplumda tanınan kişiler, haklarındaki ağır ve sarsıcı eleştirilere tahammül göstermek durumunda olsa da şikâyetçiye yönelik “Azılı İslam düşmanı” ve “Azılı İslam karşıtı Eminağaoğlu” ifadesinin kullanılması sorunludur.
Türk Dil Kurumu sözlüğünde AZILI sözcüğü “Gözü hiçbir şeyden yılmayan, azgın“ ve “Çok şiddetli, korkunç”; DÜŞMAN sözcüğü “Nefret eden, zarar vermeye çalışan”; KARŞIT ise “Aykırı, zıt” anlamındadır.
Eleştiri ve ifade özgürlüğü kapsamında kabul edilmesi mümkün olmayan bu sözcüklerin kullanıldığı haberde olay bağlamından kopartılıp özle biçim arasındaki denge bozulmuş; okurda şikâyetçi hakkında “İslam düşmanı” ve “İslam karşıtı” algısı yaratılmıştır. İçerik olarak dini söylemlere ağırlık veren ve okur profili mütedeyyin kesim olan şikâyet edilen yayın kuruluşunda yayınlanması, çoğunluğun dini İslam olan toplumu, şikâyetçiye karşı inanç üzerinden tahrik etme potansiyeli taşımaktadır. Nitekim okur yorumlarında “Rusya’da olsa bu tipleri canlı canlı gömer Putin” ve “Sen ve senin gibiler İslam düşmanı odağındasınız” ifadeleri yer almıştır.
Şikâyet edilenin olgu yerine algıyı öne çıkartarak objektiflikten uzak kurguladığı haberde inanç sorgulaması yapması; şikâyetçiyi “Azılı İslam düşmanı” olarak suçlaması; din adına durumdan vazife çıkaran radikal gruplara hedef göstermesi etik ihlalidir.
Açıklanan bu nedenlerle “Ne onda utanma var ne de konuşturanda! Yasakçı Ömer Faruk Eminağaoğlu motoru yaktı” başlıklı haberde, Basın Meslek İlkeleri’nin “Düşünce, vicdan ve ifade özgürlüğünü sınırlayıcı; genel ahlak anlayışını, din duygularını, aile kurumunun temel dayanaklarını sarsıcı yayın yapılamaz” şeklindeki 2”nci;
“Kişileri ve kuruluşları eleştiri sınırlarının ötesinde küçük düşüren, aşağılayan ve iftira niteliği taşıyan ifadelere yer verilemez” şeklindeki 4’üncü;
“Gazeteci şiddet, nefret, zorbalık ve ayrımcılığı özendirici, insani değerleri incitici yayın yapamaz” şeklindeki 13”üncü maddesinin ihlal edildiği kanaatindeyiz. Şikâyet edilen hakkında Basın Meslek İlkeleri’nin 3 maddesini ihlalden KINAMA kararı alınmasını öneririz.
DEĞERLENDİRME VE SONUÇ :
Basın Konseyi Yüksek Kurulu şikâyet başvurusunu, 27.07.2022 günü yaptığı toplantıda görüşmüştür.
Genel Sekreterlik raporunun okunmasının ardından Yüksek Kurul dosyanın müzakeresine geçmiş ve söz alan üyelerin tamamı şikâyet konusu haberde etik ihlali olduğu görüşüne katılmıştır.
Haberde şikâyetçinin bir gazeteye yaptığı açıklama gerekçe gösterilerek, bununla hiçbir ilgisi olmayan konularla olayın bağlamından koparılıp özle biçim arasında dengenin bozulduğunu vurgulayan üyeler, ‘İslam düşmanı’ ve ‘Azılı İslam düşmanı’ ifadeleriyle şikâyetçinin açıkça hedef gösterildiğini; dile getirmiştir. Bazı üyeler de aynı yayın organının geçmişte de ‘İslam düşmanı’ ve‘Azılı İslam düşmanı’ kodlamasıyla hedef gösterdiği kişilerin cinayete kurban gittiğine ve kurumların saldırıya uğradığını örnekleriyle anlatmıştır. Haberde şikâyetçinin yanı sıra YARSAV’ın da hedef gösterildiği dile getirilmiştir.
Yüksek Kurul üyeleri, Genel Sekreter’in şikâyet edilen haberde Basın Meslek İlkeleri’nin 4 ve 13’üncü maddelerini ihlal edildiği, kınama kararı alınması önerisini isabetli bulmuş, ancak 2’nci madde ihlal edildiği görüşüne katılmamıştır.
Müzakerenin tamamlanmasının ardından yapılan oylamada şikâyet edilen haberde Basın Meslek İlkeleri’nin “Kişileri ve kuruluşları eleştiri sınırlarının ötesinde küçük düşüren, aşağılayan veya iftira niteliği taşıyan ifadelere yer verilemez” şeklindeki 4’üncü;
“Gazeteci şiddet, nefret, zorbalık ve ayrımcılığı özendirici, insani değerleri incitici yayın yapamaz ” şeklindeki 13’üncüu maddelerinin ihlal edildiği OY BİRLİĞİ ile saptanmış, yine OY BİRLİĞİ ile ‘KINAMA’ kararı alınmıştır.
SONUÇ: Şikâyet edilen YENİAKİT.COM.TR Yazı İşleri Müdürü Ali İhsan Karahasanoğlu hakkında, Basın Meslek İlkeleri’nin 4 ve 13’üncü maddelerini ihlalden OYBİRİLĞİ ile ‘KINAMA’ kararı alınmasına karar verilmiştir.