BASIN KONSEYİ, ANKA AJANSI HAKKINDAKİ BAŞVURUDA ‘ŞİKÂYETİN YERSİZLİĞİ’ KARARI VERDİ
YÜKSEK KURUL KARARI
DOSYA NO : 2022- 26
KARAR TARİHİ : 29.06.2022
ŞİKÂYET EDEN : Eskil Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. Abdullah ALTAN
ŞİKAYET EDİLEN : Sinan TARTANOĞLU (ANKA Sorumlu Yazı İşleri Md.)
ŞİKÂYET KONUSU :
ANKA Ajansı’nın ankayerel.net internet sayfasında 06.05.2022 tarihlerinde yayınlanan ‘Aksaraylı köylüler: Eskil’de meraya OBS istemiyoruz” başlıklı haberlerde Basın Meslek İlkeleri’ni ihlal edildiği iddiasıyla şikâyette bulunmuştur.
Şikâyetçi olan Eskil Belediyesi vekili Av. Abdullah Altan tarafından Basın Konseyi’ne 13.05.2022 tarihinde yapılan başvuruda şikâyet konusu haberin gerçeklerle bağdaşmadığı; Organize Sanayi Bölgesi projesinin kasıtlı olarak karalandığı; bu projeye öncülük eden Eskil Belediyesi’ne iftira atıldığı ileri sürülmüştür. Başvuruda özetle şu ifadelere yer verilmiştir:
“Başlığından da anlaşılacağı üzere şikâyet konusu haber tamamen kasıtlı ve gerçek dışıdır. Haberde hem özle biçim arasındaki denge, hem objektiflik ilkesi gözetilmemiştir.
OBS projesine karşı çıkanlar, mera arazisinde tarım yapmak isteyen kişilerdir. Mera arazilerini tarımsal alan olarak kullanmak ve ekmek suçtur. Söz konusu kişilerin itirazları mahkeme kararıyla reddedilmesine rağmen sosyal medya üzerinden yalan ve propaganda yapmaya devam etmektedir.
Haberde röportaj veren Muhtar Mahmut Ünlü, OSB’nin kurulmasına sadece siyasi olarak karşı çıkmaktadır ve yaptığı itirazlar resmi kurumlar tarafından reddedilmiştir. Tek isteğinin mera arazilerinin ekilmesi olduğunu dile getirmektedir. Röportaj veren kişilerin büyük bölümünün mera arazilerini ekmesi sebebiyle ceza alması ise manidardır.
Organize Sanayi Bölgesi’nin belirtilen mevkilere yapılması zorunluluk olup yasal olarak belirlenmiştir. Eskil İlçesinde bulunan tüm siyasi partilerin imzası ve onayı ile gerçekleşecek bir projedir. Söz konusu yeri çürük mera arazisi olarak değerlendirmek ise abesle iştigaldir. (İlgili resmi kurumların aldığı kararlar tarih ve sayısı belirtilerek yasal prosedürün nasıl tamamlandığı detaylı anlatılıyor.)
Haberde sık sık ‘yandaşlarına peşkeş çekildiği’ şeklinde çirkin ifadelere yer verilmiştir. Bu ithamlar Eskil Belediyesi’nin tüzel kişiliğine ve itibarına açıkça saldırıdır.
Başvuruda, şikâyet edilen hakkında Basın Meslek İlkeleri’nin 3, 4 ve 6’ncı maddelerini ihlalden işlem yapılması talep edilmiştir.
UZLAŞMA ÖNERİSİ :
Şikâyet başvurusu, şikâyet edilen ANKA Ajansı Sorumlu Yazı İşleri Müdürü Sinan Tartanoğlu’na20.05.2022 tarihinde PTT aracılığı ile gönderilmiş ve posta ‘alındı’ belgesi gelmiştir.
Şikâyet edilen gönderdiği yanıtta başvurudaki iddiaları reddetmiş ve taraflar arasında uzlaşma sağlanamamıştır.
ŞİKÂYET EDİLENİN YANITI :
Şikâyet edilen ANKA Haber Ajansı Sorumlu Yazı İşleri Müdürü Sinan Tartanoğlu gönderdiği 3 sayfalık yanıtta, başvurudaki iddiaların tamamının yersiz olduğunu savunmuştur.
Şikâyetçinin iddialarını yanıtlayan Tartanoğlu, habere konu olan 4 köyün mera alanında sanayi tesisleri kurulmasına tepki gösteren muhtar ve köylülerle yapılan röportajın, kamera ve mikrofonla kayıt altına alındığını vurgulamıştır. Haberle birlikte yayınlanan 16 dakikalık videoda da görüleceği gibi haberde hiçbir yorum yapılmadığını belirten Sinan Tartanoğlu, sorumlu ve objektif habercilik kurullarına uygun hareket ettiklerini ifade etmiştir.
Şikâyet başvurusundaki iddialara tek tek verilen yanıtta özetle; Haberin konusunun şikâyetçi belediye değil, meranın sanayi bölgesi yapılmasına köylülerin karşı çıkması olduğu; Köylülerin resmi makamlara itirazlarını bildirdikleri, bu arada şikâyetçi belediye başkanı ile görüştüklerini ve aldıkları yanıtları anlatmasının, şikayetçiyi siyasi olarak yıpratmak amacına yönelik olduğunu iddia etmenin somut gerçeklikten uzak olduğu; Siyasi propaganda için kişilerin kasıtlı olarak bir araya getirildiği ve haberin siyasi amaçla yapıldığı iddiasının temelsiz olduğu gerekçeleriyle tek tek belirtilmiştir.
Şikâyetçinin, cevap ve düzeltme talebinde bulunmadığı gibi, tekzip için yargıya başvurmadığı da belirtilen yanıtta, başvuruda iddia edildiği gibi şikayetçi Eskil Belediyesi’nin tüzel kişiliği ve itibarına saldırının söz konusu olmadığı ifade edilmiştir.
GENEL SEKRETER GÖRÜŞÜ :
Şikâyet edilen haber, ANKA Haber Ajansı’nın ankayerel.net internet sitesinde 06.05.2022 tarihinde Yurt Haberleri sayfasında yayınlanmıştır. Muhabir Kemal Onur Atalay imzasıyla yayınlanan “Aksaraylı köylüler: Eskil’de meraya OBS istemiyoruz” başlıklı hem metin, hem videonun yer aldığı haberde, Eskil İlçesi’ne bağlı 4 köyün (Katrancı, Filikçi, Celil, Sağsak) ortak mera alanı olduğu belirtilen bölgeye Organize Sanayi Bölgesi kurulmasına karşı çıkan köylülerin görüşleri yer almıştır.
Haber, muhabirin mera alanında röportaj yaptığı Katrancı köyü Muhtarı Mahmut Ünlü ve aynı köyden Fatih Ünlü; Filikçi köyünden emekli imam Şerafettin Filikçi ve Ziya Tarhan’ın açıklamalarından ibarettir. Röportaj yapılan kişilerin açıklamaları sırasıyla “Bunun arkasında rant var”, “İtiraz ettik yine de çevrildi”, “AKP İlçe Başkanı müdür olarak atandı”, “Asıl bu arazi B zonu”, “Onların arazileri var, oraya kurulsun”, “Köşeye atılan eşya gibi bırakılmak istemiyoruz”, “Mağdur ederlerse seçim zamanı gelmesinler” ve “Valimizden destek istiyoruz” ara başlıklarıyla yer almıştır.
ANKA muhabirine konuşan kişiler, meranın tarıma değil de ranta peşkeş çekildiğini iddia etmiş, arazinin nasıl Organize Sanayi Bölgesi ilan edildiğini kronolojik olarak anlatmıştır. Bu karardan dönülmesi için mücadele verdiklerini söyleyen muhtar ve köylüler özetle; Bölgenin sanayileşmesine karşı olmadıklarını ancak OSB’nin daha uygun yer varken yıllardır tarım yaparak ailelerini geçindirdikleri mera alanına yapılmasına karşı olduklarını; 4 köyün 1994 yılından bu yana ekip biçtiği ve devlete vergi ödediği arazinin nasıl olduysa bir gecede birilerine peşkeş çekmek için Organize Sanayi Bölgesi ilan edildiğini; Eskil Belediye Başkanı ile eski AKP İlçe Başkanı’nın, birkaç işadamına rant sağlamak için bu bölgeyi harap etmesine engel olamadıklarını; yürütmenin durdurulması için idare mahkemesinde açtıkları davada aleyhlerine verilen kararı bir üst mahkemeye taşıdıklarını; Aksaray Valisi’nden kendilerine destek olmasını beklediklerini dile getirmiştir.
Şikâyetçi Eskil Belediyesi ve Belediye Başkanının adı haberde sadece Katrancı köyünün muhtarı Mahmut Ünlü’nün, şu ifadelerinde geçmiştir:
“Eskil İlçe Belediye Başkanı Necati Belgemen buraya Organize Sanayi Bölgesi yapılmasına karar verdikten sonra, kendisi ve yetkili kurumlarla gidip görüştük, itirazımızı ilettik.”
“Eskil Belediye Başkanı’na, Organize Sanayi kurulabilecek birçok arazi yeri olduğunu söylememize rağmen..”
“Eskil Belediye Başkanı Belgemen’in, bakanlıkla görüştüklerini köylülerin talep ettiği arazinin B Zone’u olduğunu, dolayısıyla bakanlığın buraya izin vermediğini iddia etmesi üzerine biz de kendisine ‘Nasıl oluyor da bizim gösterdiğimiz alanlara kurulamıyor” diye sorduk. Hep kaçamak cevaplar aldık.”,
“Eskil İlçesi Belediye Başkanı ve bir önceki dönem AK Parti eski İlçe Başkanı’nın birkaç iş adamına rant sağlamak için bu bölgeyi harap etmesine engel olamadık.”
Haberin konusu, köylülerin geçim kaynağı olan mera alanının sanayi bölgesi ilan edilmesine karşı çıkılması olayı günceldir ve kamusal ilgi söz konusudur. Mağdur olduklarını savunan köylüler, meralarının ‘yandaşlara peşkeş çekildiğini’ söyleyerek, aralarında şikâyetçi Eskil Belediyesi ve Belediye Başkanı Necati Belgemen’in de bulunduğu ilgili kamu kuruluşları ve kamu görevlilerini eleştirmiştir.
Şikâyet edilen haberde etik ihlali olduğu ileri sürülen ifadelerin tamamı röportaj yapılan kişilerin tırnak içinde yayınlanan eleştirel sözleridir. Bu ifadeler, hiçbir çarpıtma ve yorum yapılmadan aynen yayınlanmıştır. Şikâyetçinin, köy muhtarının “Bölgenin sanayileşmesine karşı değiliz ama burada bile bile 4 köyün mera alanının yandaşlara peşkeş çekilmesine karşıyız” ifadesinde olduğu gibi eleştiriler karşısında rahatsız olması da doğaldır. “Peşkeş çekmek” deyiminin sözlükteki karşılığı “Başkasının malını birine bağışlamak” ve “Verilmemesi gereken şeyi uygunsuz bir amaçla veya yersiz olarak birine vermek” anlamlarıdır. Köylünün mera alanı kamu malıdır. Aralarında şikâyetçinin de bulunduğu kamu kuruluşları tarafından sanayi bölgesi ilan edilmesinin muhtar ve köylüler tarafından ‘peşkeş çekmek’ (verilmemesi gereken şeyi uygunsuz bir amaçla ve yersiz olarak vermek) olarak değerlendirilmesi eleştiri ve ifade özgürlüğüdür.
Aynı zamanda şikâyetçi Eskil Belediyesi bir kamu kuruluşudur, Başkan Belgemen kamu görevlisidir. Haberde belediyenin tüzel kişiliği ve başkanın özel yaşamı değil, mera alanının sanayi bölgesi ilanına öncülük edilmesi ve kamusal faaliyetleri eleştirilmiştir. Kamusal görev yapan kişi ve kurumlara yöneltilen incitici, sarsıcı ve şoke edici eleştiriler ifade özgürlüğü kapsamındadır ve tahammül gösterilmesi gerekmektedir.
Açıklanan bu nedenlerle şikâyet konusu ‘Aksaraylı köylüler: Eskil’de meraya OBS istemiyoruz” başlıklı haberde eleştiri ve ifade özgürlüğü sınırlarının aşılmadığı ve Basın Meslek İlkeleri’nin ihlal edilmediği kanaatindeyiz. Şikâyet edilen hakkındaki başvuruda ŞİKÂYETİN YERSİZLİĞİ kararı verilmesini öneririz.
DEĞERLENDİRME VE SONUÇ :
Basın Konseyi Yüksek Kurulu, şikâyet dosyasını 29.06.2022 günü yaptığı toplantıda, görüşmüştür. Genel Sekreterlik raporunun okunmasının ardından dosyanın müzakeresine geçen Yüksek Kurul’da söz alan üyeler, şikâyet edilen haberde etik ihlali olmadığı görüşünü isabetli bulmuştur.
Haberde konu edilen meralarla ilgili yasalar hakkında detaylı bilgi veren hukukçu üyeler, bu alanların yasal koruma altında olduğunu; başka bir amaçla kullanılamayacağını vurgulamıştır. Üyeler, şikâyet başvurusunda köylülerin merayı ekip biçtikleri için haklarında dava açıldığı ve ceza aldıklarının ileri sürüldüğünü hatırlatmış, ancak hem bu durumun hem de meralarla ilgili yasaların haberin Basın Meslek İlkeleri’ne uygunluk denetiminde dikkate alınmayacağını belirtmişlerdir.
Söz alan üyelerin tamamı, haberde röportaj yapılan kişilerin sözleriyle ilgili hiçbir çarpıtma yapılmadığına ve yorumda bulunulmadığına, objektiflik ilkesine riayet edildiğine dikkat çekmiştir. Röportaj yapılan kişilerin konuşmalarının video kaydına alınarak haberleştirildiğini, ayrıca 16 dakikalık videosunun da yayınlandığını söyleyen üyeler, görevi köylünün sözcülüğünü yapmak ve haklarını korumak olan muhtarın açıklamalarının ve köylülerin eleştirilerinin haber değeri taşıdığını belirtmiştir. Üyeler, haberde röportaj yapılan kişilerin, şikâyetçi olan kamu kuruluşu ve kamu görevlisine yönelik ifadelerin hakaret ve kişilik haklarına müdahale teşkil etmediği; eleştirilerin ifade özgürlüğü kapsamında olduğu görüşünde ittifak etmiştir.
Müzakerenin tamamlanmasının ardından oylamaya geçen Yüksek Kurul, şikâyet edilen “Aksaraylı köylüler: Eskil’de meraya OSB istemiyoruz” başlıklı haberde Basın Meslek İlkeleri ihlali olmadığını OY BİRLİĞİ ile saptamıştır.
SONUÇ: Şikâyet edilen ANKA Ajansı Sorumlu Yazı İşleri Müdürü Sinan Tartanoğlu hakkındaki başvuruda OY BİRLİĞİ ile ŞİKÂYETİN YERSİZLİĞİ kararı alınmasına karar verilmiştir.