BASIN KONSEYİ, TAKVİM GAZETESİ HAKKINDAKİ ŞİKÂYETTE ‘UYARI’ KARARI VERDİ
YÜKSEK KURUL KARARI
DOSYA NO : 2022- 19
KARAR NO : 11.05.2022
ŞİKÂYET EDEN : Melih GEÇEK
Marmara Mahallesi Yurt Caddesi No: 20/13/3 BEYLİKDÜZÜ / İSTANBUL
VEKİLİ : Av. Kemal POLAT (Polat & Polat Avukat Ortaklığı)
Evliya Çelebi Mahallesi Refik Saydam Caddesi No: 23 / 5 BEYOĞLU / İSTANBUL
ŞİKAYET EDİLEN : Şefik ÇALIK (takvim.com.tr Sorumlu Müdürü)
Güzeltepe Mah. Mareşal Fevzi Çakmak Cad. B Blok No:29/1/1, EYÜP / İSTANBUL
ŞİKÂYET KONUSU :
TAKVİM.COM.TR internet sitesinde 15.03 2022 tarihinde yayınlanan “Kemal Kılıçdaroğlu artık açıktan vuruşuyor! Talimatı alan Jahrein, İmamoğlu’nun akçeli işlerini ifşa etti…” başlıklı haberde Basın Meslek İlkeleri’nin ihlal edildiği iddiasıyla şikâyette bulunulmuştur.
Şikâyetçi Melih Geçek’in vekili Av. Kemal Polat, Basın Konseyi’ne 01.04.2022 tarihinde yaptığı başvuruda, haberde müvekkilinin kişilik haklarının zedelendiğini ve suç isnadında bulunulduğunu ileri sürmüştür. Başvuruda özetle şu ifadelere yer verilmiştir:
“Jahrein adlı Twitter hesabından müvekkilin de adının geçtiği bir takım iddiaların bulunduğu paylaşımlar yapılmıştır. Gazetecilik olanakları içerisinde soruşturulup teyit edilebilecek nitelikteki iddialar hiçbir araştırma ve doğrulama yapılmaksızın, haber yapılmış, müvekkil hakkında yolsuzluk gibi yüz kızartıcı suç isnadında bulunulmuştur.
Haberde, özle biçim arasında denge bozularak ‘İstanbul Büyükşehir Belediyesi’ndeki (İBB) akçeli bir ihaleyi deşifre etti’ gibi kesin ifadelerle müvekkil vurgun yapmakla suçlanmış ve kamuoyunda itibarı zedelenmiştir. Kamu görevi yürütmekte olan müvekkil hakkında yapılan bu haberin, saygınlığını zedeleyebileceği açıktır.
Müvekkilin kamu görevi yürütüyor olması hakkında herhangi bir dayanak olmaksızın yapılan suç isnatlarına göz yummasını gerektirmemektedir. Kamu görevlisine kamuoyunun duyması gereken güveni ortadan kaldırmaya yönelik ifadeler eleştiri kapsamında kabul edilemez. Müvekkilime duyulan güveni haksız olarak ortadan kaldırabilecek nitelikteki ifadeler, kişilik haklarını ihlal etmektedir.”
Başvuruda, şikâyet edilen hakkındaBasın Meslek İlkeleri’nin 4, 6, 9 ve 10. Maddelerini ihlalden yaptırım uygulanması talep edilmiştir.
UZLAŞMA ÖNERİSİ :
Şikâyet başvurusu, şikâyet edilen TAKVİM.COM.TR Sorumlu Müdürü Şefik Çalık’a 05.04.2022 tarihinde PTT aracılığı ile gönderilmiş ve posta ‘alındı’ belgesi gelmiştir.
Şikâyet edilen, başvurudaki iddialara süresinde yanıt vermemiş ve taraflar arasında uzlaşma sağlanamamıştır.
GENEL SEKRETER GÖRÜŞÜ :
Şikâyet edilen haber TAKVİM.COM.TR internet sitesinde 15.03 2022 tarihinde “Kemal Kılıçdaroğlu artık açıktan vuruşuyor! Talimatı alan Jahrein, İmamoğlu’nun akçeli işlerini ifşa etti, Mansur Yavaş’a gözdağı verdi” başlığı ile yayınlanmıştır.
Haber metninde, İBB’nin ihaleleriyle ilgili ‘Jahrein’ adlı Twitter kullanıcısının yaptığı 7 paylaşım konu edilmiş, haberin spotunda şu ifadelere yer verilmiştir:
“CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, Ekrem İmamoğlu ile girdiği adaylık yarışında artık açıktan vuruşuyor. Kemal Kılıçdaroğlu’na yakınlığıyla bilinen ‘Jahrein’ mahlaslı Ahmet Sonuç, Ekrem İmamoğlu’nun ahbap, çavuş ilişkisiyle yakınlarına peşkeş çektiği akçeli ihale işlerini sosyal medya hesabı Twitter üzerinden deşifre etti. Bu durum, Sonuç’un CHP Genel Merkezi ve Kemal Kılıçdaroğlu’nun talimatıyla belgeleri açıkladığı söylemlerini gündeme getirdi. Öte yandan Jahrein, Ankara Büyükşehir Belediyesi’ni de inceleyeceğim diyerek Mansur Yavaş’a gözdağı verdi. Yaşanan bu gelişmeler Kılıçdaroğlu ve İmamoğlu arasındaki adaylık savaşında vitesin yükseldiğini gözler önüne serdi.”
Habere konu paylaşımın yapıldığı Jahrein adlı Twitter hesabının, sosyal medya fenomeni Ahmet Sonuç adlı kişiye ait olduğu savunulan haberde, bu kişinin daha önce CHP Genel Başkanı’nı yayına konuk aldığı belirtilip, yayın sırasında çekilen bir fotoğraf da kullanılmıştır.
Parti talimatıyla yapıldığı ileri sürülen sosyal medya paylaşımlarından şikâyet konusu ile ilgili olanlarda, İBB’nin 21 milyon liralık ihaleyi kendi bünyesindeki İSBAK’a (İstanbul Bilişim ve Akıllı Kent Teknolojileri A.Ş.) verdiği, İSBAK’ın da bunu 15 milyon liraya bir özel bilişim şirketine devrettiği ileri sürülerek, buna ait kupürler yayınlanmıştır.
İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu’nun akçeli ihale işlerini ahbap çavuş ilişkisiyle yakın çevresine peşkeş çektiği ileri sürülen haberde, şikâyetçi Melih Geçek’in adı ise “Kılıçdaroğlunun yancısı belgelerle İmamoğlu’nu bombaladı” ara başlıklı bölümde şu üç paragrafta geçmiştir:
“İBB’nin 21 milyon TL’lik bir ihaleyi İSBAK’a devrettiği, İSBAK’ın da bu ihaleyi 15 milyon TL’ye başka bir şirkete devrettiğine dikkat çeken Ahmet Sonuç (Jahrein), Melih Geçek ve Tuncay Yılmaz isimlerine dikkati çekti.
Kılıçdaroğlu’nun yancısı Jahrein bu iki ismin Ekrem İmamoğlu’nun yakını olduğunu söyleyerek ‘Ahbap çavuş ilişkisi bitecek liyakat gelecek söylemleri dillerden düşmüyor fakat her ne hikmetse bu liyakatli bireyler hep aynı çevreden çıkıyor’ ifadelerini kullandı.
Şimdi size yeni bir karakter unlockluyorum (açığa çıkarmak- açıklamak) izninizle: Melih Geçek. Kendisi geçen ifşaladığım AKP’li abi gibi. On parmağında on marifet. Ekrem İmamoğlu’nun komşusu olduğu söyleniyor. O konuda bilgim yok. Fakat kendisi İSBAK GM danışmanı, Fokus BL LTD: GM’si ve (geliyor).”
Şikâyet edilen haberde sosyal medya paylaşımına atıfta bulunularak, İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu’nun ihaleleri yakın çevresine peşkeş çektiği iddia edilmiş, yakın çevresinde olduğu savunulan şikâyetçi Melih Geçek’in de bunda dahlinin olduğu ima edilmiştir.
Habere konu olan sosyal medya paylaşımda esasen, İBB’de kadrolaşma ve ihalelerle ilgili bazı iddialar, siyasi parti liderinin dikkatine sunulmuş, bir bakıma ‘ihbar’ edilmiştir. Olay günceldir, haber olarak yayınlanmasında kamusal yarar vardır. Kamu kuruluşu İBB’nin yaptığı ihalelerin gündeme getirilmesi ve eleştirilmesi doğaldır. Kamusal görev yapanlar, kendilerine yönelik eleştirilere tahammül göstermek durumundadır.
Bu yönüyle şikâyetçi ve görev yaptığı İBB hakkındaki sosyal medya paylaşımının haberleştirilmesinde sorun yoktur.
Ancak gazetecinin görevi habere konu olayı araştırmak, gerçeği bozmadan ve çarpıtmadan olduğu gibi aktarmaktır. Şikâyet edilenin, ‘ihbar’ niteliğindeki sosyal medya paylaşımını haberleştirirken araştırmaya gereği duymaması makul görülse bile, paylaşımda yer almayan ‘akçeli işlerin peşkeş çekildiği’ ve ‘akçeli işlerin ayyuka çıktığı’ ifadelerinin kullanılması sorunludur. Şikâyetçinin ihaleyi yapan kişi olduğu veya yapanları yönlendirdiğine ilişkin kanıt ortaya konulmadan ‘‘ihale peşkeş çekmede’ dahlinin olduğu ima edilerek eleştiri ve ifade özgürlüğü sınırları aşılmıştır. Kamu görevlisi her ne kadar eleştiriye tahammül göstermek durumunda olsa da hakkında şaibe uyandıracak ifadeler kullanılmasına ve güven duyulmayan kişi olarak gösterilmesine katlanması beklenemez. Haberde şikâyetçinin saygınlığı ve kişilik hakları hedef alınarak etik ihlalinde bulunulmuştur.
Açıklanan bu nedenlerle “Kemal Kılıçdaroğlu artık açıktan vuruşuyor!Talimatı alan Jahrein, İmamoğlu’nun akçeli işlerini ifşa etti, Mansur Yavaş’a gözdağı verdi” başlıklı haberde, Basın Meslek İlkeleri’nin “Kişileri ve kuruluşları, eleştiri sınırlarının ötesinde küçük düşüren, aşağılayan veya iftira niteliği taşıyan ifadelere yer verilemez” şeklindeki 4’üncü maddesinin ihlal edildiği kanaatindeyiz. Şikâyet edilen hakkında UYARI kararı alınmasını öneririz.
DEĞERLENDİRME VE SONUÇ :
Basın Konseyi Yüksek Kurulu, şikâyet konusu dosyayı 11.05.2022 tarihinde yaptığı toplantıda görüşmüştür.
Yüksek Kurul, Genel Sekreterlik tarafından hazırlanan raporunun sunumunun ardından dosyanın müzakeresine geçilmiş ve söz alan üyeler haberde etik ihlali olup olmadığı konusunda farklı görüş bildirmiştir.
Etik ihlali olmadığı görüşünü savunan üyeler, haberin bir sosyal medya paylaşımına dayandırıldığını, böyle bir paylaşımını haberleştirmenin ve ortaya atılan iddialarla ilgili yorum yapmanın gazetecilik faaliyeti olduğunu söylemiştir. Haberin dayandığı sosyal medya paylaşımında sözü edilen ihalenin gerçek olduğunun da anlaşıldığını vurgulayan üyeler, gazetecinin ortaya atılan her iddiayı araştırıp doğrulatmak zorunluluğu bulunmadığını, haberin görünür gerçeği yansıtmasının yayın için yeterli olduğu görüşünü dile getirmiştir. Şikâyet edilen haberde görünür gerçeğin yansıtıldığını savunan üyeler, ayrıca belediyenin yaptığı ihalelerle ilgili halkın bilgilendirilmesinde kamusal yarar olduğunu ifade etmiştir.
Üyelerin çoğunluğu ise şikâyet konusu haberde etik ihlali olduğu görüşünü savunmuşve Genel Sekreterlik raporundaki tespitlerin isabetli olduğunu söylemiştir. Bir siyasi parti liderine ‘ihbar’ niteliğindeki sosyal medya paylaşımının haberleştirilmesi; belediye ihalelerinin gündeme getirilmesi ve yorum yapılıp eleştirilmesinde sorun olmadığını kaydeden üyeler, ancak paylaşımda olmayan ‘akçeli işlerin peşkeş çekildiği’ ve ‘akçeli işlerin ayyuka çıktığı’ ifadelerinin şikâyetçiyi suçlama amacıyla kullanıldığına dikkat çekmiştir. Üyeler, kamu görevlisi olan şikâyetçinin, kanıtı ortaya konulmadan ‘ihale peşkeş çekmekle’ suçlandığını; lekelenmeme hakkının ihlal edildiğini ve kişilik haklarına saldırıldığını savunmuştur. Şikâyet edilen haberde Basın Meslek İlkeleri’nin 4’üncü maddesinin ihlal edildiğinde ittifak eden üyelerden bazıları, 6’ncı maddenin ihlalinin de söz konusu olduğunu ve kararın bu iki madde ihlali nedeniyle alınmasını talep etmiştir.
Müzakerenin tamamlanmasının ardından Yüksek Kurul’da yapılan oylamada, şikâyet konusu haberde Basın Meslek İlkeleri’nin, “Kişileri ve kuruluşları, eleştiri sınırlarının ötesinde küçük düşüren, aşağılayan veya iftira niteliği taşıyan ifadelere yer verilemez” şeklindeki 4’üncü maddesinin ihlal edildiğini OY ÇOKLUĞU ile saptanmış; şikâyet edilen hakkında OY ÇOKLUĞU ile ‘UYARI’ kararı alınmıştır.
SONUÇ: Şikâyet edilen TAKVİM.COM.TR Sorumlu Müdürü Şefik Çalık hakkında, Basın Meslek İlkeleri’nin 4’üncü maddesini ihlalden OY ÇOKLUĞU ile ‘UYARI’ kararı alınmasına karar verilmiştir.