BASIN KONSEYİ, GAZETECİ ECE İÇMEZ HAKKINDAKİ ŞİKÂYETTE ‘KINAMA’ KARARI VERDİ
YÜKSEK KURUL KARARI
DOSYA NO : 2022- 15
KARAR TARİHİ : 09.03.2022
ŞİKAYET EDEN : Dr. Nuri Seha YÜKSEK (İzmir Tabip Orası Genel Sekreteri)
ŞİKAYET EDİLEN : Ece İÇMEZ (egeningazetesi.com İmtiyaz Sahibi)
ŞİKÂYET KONUSU :
EGENİNGAZETESİ.COM internet haber sitesinde 03.02.32022 tarihinde yayınlanan “Ziya Baran Korkmaz adlı doktor ‘tehdit edildim psikolojim bozuldu’ diyerek 77 yaşındaki hastayı tedavi etmeyi reddetti” başlıklı haber ve aynı konudaki sosyal medya paylaşımlarda Basın Meslek İlkelerini ihlal edildiği iddiasıyla şikâyette bulunmuştur.
İzmir Tabip Odası Genel Sekreter Dr. Nuri Seha Yüksel’in yaptığı başvuruda, gazeteci Ece İçmez’in bir yakının tedavisinde hata ve ihmali olduğu iddiasıyla Dr. Ziya Baran Soykan’ı şikâyet ettiği; Dr. Soykan’ın da Ece İçmez’in gerçek dışı bilgilerle olayı çarpıtarak haber yaptığı ve kendisine ‘katil’ suçlamasında bulunduğu gerekçesiyle başvurduğunu belirtmiştir. Ece İçmez’in yayınladığı “Ziya Baran Korkmaz adlı doktor ‘tehdit edildim psikolojim bozuldu’ diyerek 77 yaşındaki hastayı tedavi etmeyi reddetti” başlıklı haber ve paylaşımlarının şikâyet edildiği başvuruda özetle şu ifadelere yer verilmiştir:
“Dr. Ziya Baran Soykan dilekçesinde, gazeteci olan Ece İçmez tarafından haberleştirilen olayın, haberde anlatıldığı gibi olmadığı, gerçek dışı bilgiler içerdiği, kişisel verilerin ihlal edildiği, haberde katil olarak suçlandığı, hakarete uğradığı, kişilik haklarının zedelendiği iddiaları yer almıştır.
Başvurusu doğrultusunda, gazeteci Ece İçmez’in internet ve sosyal medya hesaplarında yer alan paylaşımlarının gazetecilik meslek etiği ilkeleri açısından incelenmesinin uygun olacağı değerlendirilmiştir.
Haber içeriklerinde basın özgürlüğünün sınırlarını aşan ifadelerin yer aldığı, habere konu olan kişinin kişisel verilerinin alenileştirildiği, habere konu olan kişinin görüşlerine yer verilmeksizin olayın tek taraflı olarak aktarıldığı, masumiyet karinesinin ihlal edildiği, Ece İçmez’in kişisel deneyimlerinin haberin özünü oluşturduğu ve haberin kişiselleştirildiği yönünde şüpheler bulunmaktadır.
Dr. Ziya Baran Soykan’ın başvurusu da esas alınmak suretiyle, gazeteci Ece İçmez’in paylaşımlarının ve haberlerinin Basın Meslek İlkeleri yönünden değerlendirilmesini talep ederiz.”
UZLAŞMA ÖNERİSİ :
Şikâyet başvurusu, şikâyet edilen EGENİNGAZETESİ.COM internet haber sitesi imtiyaz sahibi Ece İçmez’e 17.02.2022 tarihinde PTT aracılığı ile gönderilmiştir. Posta ‘alındı’ belgesi gelmiştir.
Şikâyet edilen, başvuruya 21.02.2022 tarihinde yazılı yanıt vererek hakkındaki iddiaları reddetmiş, taraflar arasında uzlaşma sağlanamamıştır.
ŞİKÂYET EDİLENİN YANITI :
Şikâyet edilen Ece İçmez yanıtında Dr. Ziya Baran Soykan’ın olayı anlatımı ve kendisine yönelik suçlamalarının gerçeği yansıtmadığını iddia etmiştir. Dr. Soykan’ın olayı ‘sağlıkçıya şiddet’ olarak yansıtıp manipüle ettiğini savunan İçmez, “Doktorluk görevini yerine getirmemesi, odasında uyuyor olması ve yanlış teşhisin ardından hastaya bakmayı reddetmesi konunun özetidir” demiştir.
Yaşadığı olayı gazetecilik sorumluluğu ile haberleştirdiğini, doktorun fotoğrafını herkese açık sosyal medyadan aldığını, kişisel verilerin gizliliğini ihlal etmediğini belirten Ece İçmez, haberde doktorun ve hastanenin görüşüne doğruyu söylemedikleri gerekçesiyle yer vermediğini kaydetmiştir. Şikâyet edilen, yanıtında özetle şu ifadelere yer vermiştir:
“Gazeteci; halkın bilgi edinme hakkı uyarınca, gerçekleri çarpıtmadan aktarmak zorundadır. Her vatandaş gibi bizatihi benim başıma gelen bir olayı yok sayamaz ve görmezden gelemezdim. Bu sorumluluk bilinciyle yaşadığımı haber yaptım.
Ziya Baran Soykan’a söylediğim şudur: ‘Diğer doktorlar kırık var diyor, siz yok diyorsunuz, eğer başka hastanede kırık çıkarsa sizi dava ederim.’ Bu da benim yasal yollardan en doğal hakkımdır. Bunun üzerine tomografi çekilip kırık çıkınca ‘psikolojim bozuldu’ diyerek tedaviyi reddetmiştir. Gazeteci olmam sebebi ile bu durumun haber niteliği taşıması ve halkın haber alma hakkını gözeterek, fotoğraflı isimli haberi yapılmıştır. Bu da olayı yaşayan bir gazetecinin en doğal hakkıdır.
Doktor, hasta ve hasta yakını arasında yaşanan mağduriyet birden bambaşkaya bir olaya dönüştürülerek ‘sağlıkçıya şiddet’ olarak WhatsApp Doktor gruplarında, Facebook gruplarında manipülasyon dolu ithamlar ve iftiralarla bana eş zamanlı ve organize saldırı düzenlenmiştir.
Bu yorumlar beni derinden üzmüş sıkıntıya sokmuştur. Durum üzerine bu doktorlara kendimi emanet edemediğim için Sağlıkhakkı.net sayfası üzerinden ücretsiz psikolog yardımı almaktayım.”
Ece İçmez ayrıca şikâyet başvurusunun görüşüleceği Yüksek Kurul toplantısına video konferansla katılıp savunma yapma talebinde de bulunmuştur.
GENEL SEKRETER GÖRÜŞÜ :
Şikâyet edilen haber, şikâyet edilenin imtiyaz sahibi olduğu EGENİNGAZETESİ.COM internet haber sitesinde 03.02.2022 tarihinde “Ziya Baran Soykan adlı doktor ‘tehdit edildim psikolojim bozuldu’ diyerek 77 yaşındaki hastayı tedavi etmeyi reddetti” başlığıyla yayınlanmıştır.
Şikayetçi doktorun fotoğrafının da yayınlandığı haberde “İzmir’in Çiğli İlçesi İzmir Çiğli Eğitim ve Araştırma hastanesinde meydana gelen olayda Zîya Baran Soykan adlı doktor, Ece İçmez’in omuzu kırılan annesini ‘tehdit edildim psikolojim bozuldu’ diyerek tedavi etmeyi reddetti” spotu kullanılmıştır.
Şikâyet edilen Ece İçmez, haberde olayı kendi yönünden anlatmış ve Dr. Soykan’ı görevini yapmamakla suçlamıştır. Hastaneye götürdüğü 77 yaşındaki annesinin omuzunda kırık olduğunu söyleyen Ece İçmez, doktorun muayene için servise inmediğini, odasında uyuduğunu iddia etmiştir. Doktorun odasına çıktığını, onunla hastada ‘kırık yok’ dediği için tartıştığını ve bu sırada gazeteci olduğunu söylediğini anlatan Ece İçmez, bunun üzerine muayene odasına inen doktorun “Teyze sende kırık yok, merak etme” deyip çıktığını ve “Psikolojim bozuldu, tedavi etmeyeceğim” diyerek de odasına gidip bir daha inmediğini iddia etmiştir.
Haberde doktordan şikâyetçi olduğunu da belirten İçmez, “Sağlıkta doktora şiddet haberlerini çok okudum yaptım ama doktordan hastaya şiddeti ilk defa gördük… Hem nöbet başında uyuyor, hem hastaya bakmamak için manipülasyon yapıyor… Bunlar nasıl insan, nasıl doktor, utanç verici… Meslek ahlakını ilkelerini geçtim, bu insanlık ayıbı…” ifadelerine de yer vermiştir.
Ece İçmez’in olaydan 2-3 saat sonra (04.27) kendisine ait İZMİRİNGAZETESİ.COM internet haber sitesinde yayınladığı haber, daha sonra DOGANHABER.ORG başta olmak üzere çeşitli internet sitelerinde aynı başlık, fotoğraf ve metin olarak yayınlanmıştır. Şikâyet edilen, ayrıca kendi sosyal medya hesaplarından Dr. Soykan’a yönelik çeşitli kurum ve kişileri de etiketleyip paylaşımlarda da bulunmuştur. Bu paylaşımlarından bazılarında şu ifadeler yer almıştır:
“Bu adamı unutmayın. Bugün bu adam annemi tedavi etmeyi reddetti. Şu an acildeyiz ve kendisi yukarıya uyumaya gitti.”
“Demek seni tehdit ettim, psikolojin bozuldu öyle mi? 77 yaşındaki annemi tedavi etmeyen, odanda uyurken yakalanan sen, biraz daha uyumak için bu manipülasyonu yapan sen! Rezil insan. Yazıklar olsun. Sen bu mesleğin yüzkarasısın.”
“Bunlar nasıl insan, nasıl doktor. Böyle bir insanı hayatımda ilk kez görüyorum. Utanç verici.”
“Şu mübarek gecede tek dileğim ruhumu, kalbimi sıkıştıran bu cani bana göre bir katilden hiç farkı yok şu an çünkü… İlaçsız tedavisiz bırakıp acıdan uyuyamayan anneciğimi o halde bırakan bu ahlaksız inşallah hak ettiğini bulur.”
“Hastaya doktordan şiddeti ilk defa gördük ve yaşadık. Hem nöbet başında uyuyor, hem hastaya bakmamak için manipülasyon yapıyor.”
Taraflar arasında yaşanan olay ve birbirlerinden şikâyetçi olmaları, yargıyı, idari makamları ve Tabip Odası’nı ilgilendirmektedir. Basın Konseyi’nin görevi şikâyet edilen gazeteci Ece İçmez’in yayınladığı haber ve haber içerikli paylaşımlarında Basın Meslek İlkeleri denetimi yapmaktan ibarettir.
Şikâyet edilen, sahibi olduğu internet sitesinde 03.02.2022 tarihinde olaydan 2-3 saat sonra (04.27) haberi yayınlanmış, 04.02.2022 tarihinde ( 00.22) güncellenmiştir. Şikâyetçinin iddialarına verdiği yanıtta her ne kadar yaşadıklarını ‘çarpıtmadan ve sansürlemeden yazdığını’ söylese de olayın etkisinden kurtulamamış; objektiflikten uzak, tek taraflı kurguladığı haberi eleştiri ve ifade özgürlüğünü aşan üslupla sunmuştur.
Olayın haberdeki anlatımı, şikâayetçinin anlatımıyla tamamen farklıdır. Örneğin haberde, şikâyetçinin hastayı hiç muayene etmediği yazılırken, şikayetçinin başvurusuna eklenen belgeler arasında muayene tutanağı bulunmaktadır.
Haberde, şikayetçiye yönelik “Bunlar nasıl insan, nasıl doktor”, “Utanç verici”, “İnsanlık ayıbı”, “Nöbet sırasında uyuyor” ifadeleri, sosyal medya paylaşımlarında daha ileri götürerek “Bu cani, bana göre bir katilden hiç farkı yok”, “Bu adamı unutmayın”, “Sen bu mesleğin yüzkarasısın” ifadeleriyle kişilik hakları ve mesleki kariyeri hedef alınmış, hakaret edilmiştir. Halkın haber alma ve gerçekleri öğrenme hakkına hizmet etmeyen şikâyet konusu haber ve sosyal medya paylaşımlarında eleştiri ve ifade özgürlüğü sınırları aşılmıştır.
Gazetecilik her şeyden önce kamusal görevdir. Gazeteci kamu çıkarına söz konusu olmadıkça kendi özel hayatı ve kişisel çıkarlarını yayın konusu yapıp gündeme getiremez. Gazeteci, sahip olduğu kamuyu etkileme ve yönlendirme gücünü asla intikam aracı olarak kullanamaz.
Açıklanan bu nedenlerle, şikâyet konusu haberde ve haber içerikli sosyal medya paylaşımlarında Basın Meslek İlkeleri’nin “Kamusal bir görev olan gazetecilik, ahlaka aykırı özel amaç ve çıkarlara alet edilemez. Gazeteci halkın haber alma ve gerçekleri öğrenme hakkını gözetir” şeklindeki 3’üncü;
“Kişileri ve kuruluşları, eleştiri sınırlarının ötesinde küçük düşüren, aşağılayan veya iftira niteliği taşıyan ifadelere yer verilemez” şeklindeki 4’üncü;
“Yasaların suç saydığı eylemler, gerçek olduğuna makul nedenler bulunmadıkça kimseye atfedilemez” şeklindeki 10’uncu maddelerinin ihlal edildiği kanaatindeyiz. Şikayet edilen hakkında ‘UYARI’ kararı alınmasını öneririz.
DEĞERLENDİRME VE SONUÇ :
Basın Konseyi Yüksek Kurulu, Covid salgını kapsamında 09.03.2022 tarihinde video konferansla yaptığı toplantıda, şikâyet başvurusunu görüşmüştür.
Genel Sekreterlik raporunun okunmasının ardından Yüksek Kurul, toplantıya katılma talebinde bulunan şikâyet edilen gazeteci Ece İçmez’i davet ederek dinlemiştir. Hakkındaki iddialarla ilgili gönderdiği yazılı yanıttaki görüşlerini tekrarlayan Ece İçmez, bizzat yaşadığı ve mağdur edildiğini ileri sürdüğü olayı haberleştirdiğini; aynı olayı başka birinin yaşadığını öğrense yine aynı üslupla haberleştirip yayınlayacağını ve bunun gazetecilik görevi olduğuna inandığını söylemiştir. Başka hastaları da mağdur etmemesi için şikâyetçi hekime ders vermek amacıyla yayınladığını söylediği haberinin arkasında olduğunu belirten Ece İçmez, sosyal medya hesaplarından konuya ilişkin paylaşımları konusunda bir savunma yapmamıştır.
Şikâyet edilenin toplantıdan ayrılmasının ardından Yüksek Kurul dosyanın müzakeresine geçmiştir. Söz alan üyeler, Genel Sekreterlik raporunda şikâyet konusu haberde Basın Meslek İlkeleri’nin ihlal edildiği görüşüne katıldıklarını dile getirmiştir. Gazetecinin duygularına teslim olmaması ve hiçbir koşulda nesnel gerçeklikten kopmaması gerektiğini vurgulayan üyeler, şikâyet edilenin ise soğukkanlılığını kaybedip yaşadığı olayı öfkeyle ve tek taraflı haberleştirdiğine dikkati çekmiştir. Üyeler, gazetecinin ‘mağdur edildim’ diyerek işini duygusallıkla yapma hakkına sahip olmadığını; şikâyet edilenin ise kamusal görev olan gazeteciliği, kendi özel hayatı ve kişisel yararı için kullandığını vurgulamıştır. Şikâyet edilenin yazılı yanıtında ve toplantıdaki açıklamalarında, yaptığının doğru ve haberinin arkasında olduğunu ısrarla savunduğunu belirten üyeler, yanlıştan ders almamanın vahim olduğunu söylemiştir.
Şikâyet edilen haberde Basın Meslek İlkeleri’nin 3 ve 4’üncü maddelerinin ihlal edildiği yönündeki Genel Sekreterlik görüşünün isabetli olduğunu dile getiren üyeler, 10’uncu maddenin ihlal edildiği görüşüne ise katılmamıştır. Üyelerden bazıları şikâyetçinin yaşadığı olayın hafifletici neden sayılarak ‘uyarı’ kararı alınmasını önerirken, diğer üyeler ihlalin ağırlığı karşısında ‘kınama’ kararı alınmasını talep etmiştir.
Yüksek Kurul, müzakerenin tamamlanmasından sonra yaptığı oylamada, şikâyet konusu haber ve paylaşımlarda Basın Meslek İlkeleri’nin, “Kamusal bir görev olan gazetecilik, ahlaka aykırı özel amaç ve çıkarlara alet edilemez. Gazeteci halkın haber alma ve gerçekleri öğrenme hakkını gözetir” şeklindeki 3’üncü;
“Kişileri ve kuruluşları, eleştiri sınırlarının ötesinde küçük düşüren, aşağılayan veya iftira niteliği taşıyan ifadelere yer verilemez” şeklindeki 4’üncü maddelerinin ihlal edildiğini OY BİRİLĞİ ile saptamış; şikâyet edilen hakkında OY ÇOKLUĞU ile ‘KINAMA’ kararı almıştır.
SONUÇ: Şikâyet edilen EGENİNGAZETESİ.COM internet haber sahibi Ece İçmez hakkında, Basın Meslek İlkeleri’nin 3 ve 4’üncü maddelerini ihlalden OY ÇOKLUĞU ile ‘KINAMA’ kararı alınmasına karar verilmiştir.