BASIN KONSEYİ, TRHABER.COM HAKKINDAKİ ŞİKÂYETTE ‘UYARI’ KARARI VERDİ
YÜKSEK KURUL KARARI
DOSYA NO : 2022- 14
KARAR TARİHİ : 09.03.2022
ŞİKAYET EDENLER : Bayram AKTAŞ, Ahmet ÇIRTLIK, Sait DOĞAN, Fırat DOĞAN,alel H Halil YILMAZ, Mustafa KILIÇ, Yılmaz FIRAT, Nurettin KAYA, Turan AKKAYA, Özgür BALKIR, Uğur DERMAN
VEKİLİ : Av. Cem PEPE
ŞİKAYET EDİLEN : Hilal Güven ÖZBEY (trhaber.com Sorumlu Müdürü)
Beylerbeyi Mahallesi Küplüce Yolu Sokak No: 34 ÜSKÜDAR / İSTANBUL
ŞİKÂYET KONUSU :
TRHABER,COM internet sitesinde 14.12.2021 tarihinde yayınlanan, “Abiniz arkanızda! Samanyolu TV yorumcusu Ekrem İmamoğlu, İBB’de FETÖ’cüleri de istihdam etmiş” başlıklı haberde Basın Meslek İlkeleri’nin ihlal edildiği iddiasıyla şikâyette bulunulmuştur.
Şikâyetçilerin avukatı Cem Pepe, Basın Konseyi’ne 11.02.2022 tarihinde yaptığı başvuruda, şikâyet edilen haberlerde gerçek dışı iddialarla müvekkillerine ‘terörist’ isnadında bulunulduğunu ve hedef gösterildiklerini savunmuştur. Haberlerin Sabah gazetesinden alındığı belirtilmekle birlikte ‘tespit edildi’, ‘öğrenildi’ denilerek şikâyetçilerin suçlu gösterildiği iddia edilen başvuruda özetle şu ifadeler yer almıştır:
“Yapılan yayınlarda, her ne kadar ismi geçen müvekkiller hakkında ‘Gözaltı, tutuklama” gibi soruşturma/kovuşturma aşamasında başvurulan koruyucu tedbirlere ilişkin bilgilendirme yer alsa da, haber başlıklarıyla isnat edilen suçların sübut bulmuş olduğu hususu açık, kesin bir maddi gerçek olarak yansıtılmıştır.
Müvekkiller hakkında kullanılan irtibat, iltisak ve örgüt üyeliği kavramları birbiri içerisine yedirilerek anlam kargaşası yaratılmış, irtibat ve iltisak iddiasıyla yayınlandığı iddia edilen haber içeriklerinin sunuluş biçimi neticesinde, hakkında en ufak bir iddia olan kişi dahi örgüt üyesi gibi yansıtılmıştır.
Haberler, somut gerçeklikten farklı biçimde; müvekkiller hakkında kesinleşen bir yargı kararı varmışçasına kesin ifadelerle sunulmuştur. İçerik ve başlıklarda ölçülülük ilkesine aykırı biçimde yönlendirici ifadeler kullanılmıştır.
Haberlerde müvekkillerin adı, soyadı, çalıştığı yer ve fotoğrafı açık biçimde yer almış, her türlü tehdit, hakaret ve saldırıya maruz bırakılmıştır. Haberler kamuyu bilgilendirmeye yönelik ve olay görünür gerçeğe uygun/güncelmiş gibi yansıtılmış, eleştiri ve haber verme sınırları aşılmıştır.”
Başvuruda şikâyet edilenler hakkında Basın Meslek İlkeleri’nin 4, 5, 6, 9 ve 10’uncu maddelerini ihlalden karar alınması talep edilmiştir.
UZLAŞMA ÖNERİSİ :
Şikâyet başvurusu, şikâyet edilen TRHABER.COM Sorumlu Müdürü Hilal Güven Özbey’e 21.02.2022 tarihinde PTT aracılığı ile gönderilmiş, posta ‘alındı’ belgesi gelmiştir.
Şikâyet edilen, başvurudaki iddialara süresinde yanıt vermemiş ve taraflar arasında uzlaşma sağlanamamıştır.
GENEL SEKRETER GÖRÜŞÜ :
Şikâyet konusu haberler TRHABER.COM’de 14.12.2021 tarihinde “Abiniz arkanızda! Samanyolu TV yorumcusu Ekrem İmamoğlu, İBB’de FETÖ’cüleri de istihdam etmiş” başlığı ile yayınlanmıştır.
Şikâyet edilen haberler, İçişleri Bakanı’nın Meclis’te yaptığı konuşmada “İBB’de terör örgütü üyesi 557 kişinin işe alındığı” demesiyle gündeme gelen konuyla ilgilidir. Olay günceldir, konuyu araştırıp gerçeği ortaya çıkartarak haber olarak yayınlamak gazetecinin asli görevidir.
Şikâyet edilen kendisi hiçbir araştırma yapmadan, başka bir yayın organının haberini gerçek olup olmadığını sorgulamadan yayınlamıştır. Haberin alıntı olduğunu “Sabah gazetesinde yayınlanan Halit Turan imzalı haberde” ifadesiyle mahreç koyarak beyan etmiştir.
Güvenlik birimlerindeki kayıtlara dayanılarak yayınlanan haberde, şikâyetçilerin hangi iddialarla gözaltına alındıkları ve tutuklandıkları; haklarında idari kararla meslekten çıkarıldığı bilgilerine yer verilirken, yargılama sürecine yer verilmemiştir. Şikâyetçiler hakkında soruşturma sırasında gözaltı ve tutuklama önlemleri, isnat edilen suçun sabit olduğu algısı aratmak üzere sunulmuş; “Polis katili ne arıyor orada” ifadesi kullanılmıştır. Şikâyetçilerle ilgili yargı sürecinin sonucu ya kasıtlı olarak araştırıp soruşturmamış ya da beraat ettiklerini bilindiği halde gizlemiştir ki; her iki durum da etik ihlali oluşturmaktadır. Şikâyet edilen, araştırıp sorgulamadan bir başka gazeteden alıp kullandığı haberin sorumluluğunu taşımalı, yapılan etik ihlalinin sonucuna katlanmalıdır.
Şikâyet edilen haber, şikâyetçiler hakkında ‘terör örgütü üyesi’; görev yaptıkları İBB hakkında da ‘terörist çalıştıran kurum’ algısı yaratmak üzere kurgulanmış, özle biçim arasındaki denge bozularak, maddi gerçek olduğundan farklı yansıtılmıştır. Haber şikâyetçilerin soyadları kodlanıp fotoğrafları buzlansa da adları ve çalıştıkları şirketler açık yazılarak kimlikleri belli olacak şekilde sunulmuştur. Kişilik hakları ve toplum nazarında saygınlıkları hedef alınan şikâyetçiler hakkında ‘suçlu’ algısı oluşturularak, eleştiri ve ifade özgürlüğü sınırları aşılmıştır.
Açıklanan bu nedenlerle şikâyet konusu haberlerde Basın Meslek İlkeleri’nin “Kişileri ve kuruluşları, eleştiri sınırlarının ötesinde küçük düşüren, aşağılayan veya iftira niteliği taşıyan ifadelere yer verilemez” şeklindeki 4’üncü;
“Soruşturulması gazetecilik olanakları içinde bulunun haberler, soruşturulmaksızın veya doğruluğuna emin olunmaksızın yayınlanamaz” şeklindeki” 6’ncı
“Yasaların suç saydığı eylemler, gerçek olduğuna makul nedenler bulunmadıkça kimseye atfedilemez” şeklindeki 10’uncu maddelerinin ihlal edildiği kanaatindeyiz.
Netice olarak TRHABER.COM Sorumlu Müdürü Hilal Güven Özbey hakkında Basın Meslek İlkeleri’nin 4, 6 ve10’uncu maddelerini ihlalden ‘KINAMA’ kararı alınmasını öneririz.
DEĞERLENDİRME VE SONUÇ :
Basın Konseyi Yüksek Kurulu, Covid salgını önlemleri kapsamında 09.03.2022 tarihinde video konferansla yaptığı toplantıda, dosyayı görüşmüştür.
Genel Sekreterlik raporunun sunumunun ardından dosyanın müzakeresine geçilmiş, şikâyet konusu haberlerde etik ihlali olup olmadığı konusunda üyeler farklı görüş dile getirmiştir.
Yüksek Kurul’da söz alan üyelerin çoğunluğu şikâyet edilen haberde etik ihlali olduğu görüşünü dile getirmiştir. Haberin bir başka yayın organının şikâyetçiler hakkında ‘terörist’ algısı oluşturmak üzere kurgulanan haberlerinden özetlendiğine dikkati çeken üyeler, şikâyet edileninin de haberi benzer kurguyla yayınladığını söylemiştir. Şikâyetçiler hakkında söz konusu örgütlerle irtibatlı ve iltisaklı olduklarının yazılmasıyla yetinilmediğini vurgulayan üyeler, “Polis katilleri orada ne arıyor” gibi ifadelerle kesinleşmiş yargı kararı olmadan ‘suçlu’ gösterildiklerini ve masumiyet karinesinin ihlal edildiğini savunmuştur. Bu görüşteki üyeler, haberde özle biçim arasında denge bozulup, somut gerçek gizlenerek şikâyetçiler hakkında ‘terörist’; görev yaptıkları belediyenin de ‘teröristleri işe aldığı’ algısı yaratıldığını vurgulamıştır. Şikâyetçilerin soyadları kodlanıp fotoğrafları buzlanmış olsa da isimleri ve çalıştıkları şirketlerin açık olarak yazıldığını belirten üyeler, bunun hedef gösterme ve kişilik hakları ihlali olduğunu savunmuştur.
Genel Sekreterlik raporunda tespitlere büyük ölçüde katıldıklarını ifade eden üyeler, Basın Meslek İlkeleri’nin 4 ve 6’ıncı maddelerinin ihlal edildiği görüşünün isabetli olduğunu; 10’uncu maddenin yerine ise 9’uncu maddenin ihlal edildiği yönünde karar tesis edilmesini önermiştir. Bazı üyeler de ‘kınama’ kararı yerine ‘uyarı’ kararı alınmasının daha uygun olacağını söylemiştir.
Bazı üyeler ise şikâyetçilerin söz konusu örgütlerle irtibatlı ve iltisaklı olduklarına ilişkin yetkili makamlardan yapılan açıklama ve verilen bilgileri yayınlamanın gazetecilik görevi olduğunu söyleyerek, şikâyet edilen haberlerde etik ihlali olmadığı görüşünü savunmuştur.
Yüksek Kurul, müzakerenin tamamlanmasından sonra yaptığı oylamada, şikâyet konusu haberde Basın Meslek İlkeleri’nin, “Kişileri ve kuruluşları, eleştiri sınırlarının ötesinde küçük düşüren, aşağılayan veya iftira niteliği taşıyan ifadelere yer verilemez” şeklindeki 4’üncü;
“Soruşturulması gazetecilik olanakları içinde bulunan haberler, soruşturulmaksızın veya doğruluğuna emin olunmaksızın yayınlanamaz” şeklindeki 6’ncı;
“Suçlu olduğu yargı kararıyla belirlenmedikçe hiç kimse ‘suçlu’ ilan edilemez” şeklindeki 9’uncu maddelerinin ihlal edildiğini OY ÇOKLUĞU ile saptamış; şikâyet edilenler hakkında OY ÇOKLUĞU ile ‘UYARI’ kararı almıştır.
SONUÇ: Şikâyet edilen TRHABER,COM Sorumlu Müdürü Hilal Güven Özbey hakkında ,Basın Meslek İlkeleri’nin 4, 6 ve 9’uncu maddelerini ihlalden OY ÇOKLUĞU ile UYARI kararı alınmasına karar verilmiştir.