BKYK KARARI 2021-34

BASIN KONSEYİ, ÖNCÜHABER.COM SİTESİ HAKKINDAKİ ŞİKÂYETTE ‘UYARI’ KARARI VERDİ

YÜKSEK KURUL KARARI

DOSYA NO              :  2021- 34

KARAR TARİHİ : 11.09.2021

ŞİKÂYET EDEN    : Sema YILDIRIM (syildirim@standardprofil.com)

ŞİKÂYET EDİLENLER : 1) Sadullah ÜNSAL (Öncühaber Genel Yayın Yönetmeni)
Camikebir Mahallesi Mareşal Fevzi Çakmak Sokak. No: 16 DÜZCE

2)Savaş ARI (Öncühaber İstihbarat Müdürü)
Camikebir Mahallesi Mareşal Fevzi Çakmak Sokak. No: 16 DÜZCE

ŞİKÂYET KONUSU        :

Düzce merkezli ÖNCÜ HABER.COM İnternet sitesinde 30.07.2021 tarihinde Savaş Arı imzasıyla yayınlanan “İşin aslı ekipler bölgeye gidince ortaya çıktı’ başlıklıyangın ihbarları haberinde, Basın Meslek İlkeleri’nin ihlal edildiği iddiasıyla şikâyette bulunulmuştur.

Şikâyetçi Sema Yıldırım, Basın Konseyi’ne 10.08.2021 tarihinde yaptığı başvuruda, yerel Öncü Haber adlı medya kuruluşunun, babası Yusuf Çıtlak’ı orman yangını çıkaran kişiymiş gibi gösteren gerçek olmayan haber yayınladığını, topluma hedef gösterip kişilik haklarına saldırdığını ileri sürmüştür. Şikâyetçi başvurusunda özetle şu ifadelere yer vermiştir:

“Öncü Haberde yayınlanan orman yangını haberinde, olayla hiçbir ilgisi olmayan babam Yusuf Çıtlak’ın aylar önceki fotoğrafına yer verilmiş, babam sanki bu yangınları çıkaran kişiymiş gibi gösterilmiştir. Oysa bu fotoğrafta babam, kapısının önünde bulunan ıhlamur dalları çöpünü belediyenin almaması ve onların ‘yakın’ demesiyle yakmıştır.

Oturduğumuz yer küçük bir yer ve herkesin birbirini tanımaktadır. Haber çıktığı günden beri  komşularımız ve akrabalarımız tarafından aranmaktayız. Babam 74 yaşında özel sektörden emeklidir ve bu haber yüzünden aranmasına üzülmektedir.

Öncü Haber’i arayıp bu haberde bulunan babamın fotoğrafının kaldırılmasını istediğimde “İstediğiniz her yere şikâyet edin kaldırmıyoruz. Şikâyet etseniz de bir şey çıkmaz” diyerek telefonu yüzüme kapattılar.

İlgisi olmadığı bir haberde, izinsiz fotoğraf yayınlayıp kişilik haklarımızı ihlal eden ve gerçek dışı haber yayınlayan Öncü Haber için Basın Meslek İlkelerinin madde 5, 6, 11,ve 13’üncü maddelerini ihlalden yaptırım uygulanmasını talep ediyorum.”

UZLAŞMA ÖNERİSİ        :

Şikâyet başvurusu 13.08.2021 tarihinde Öncü Haber Genel Yayın Yönetmeni Sadullah Ünsal ile haberde imzası bulunan Öncü Haber İstihbarat Müdürü Savaş Arı’ya gönderilmiştir. Posta ‘alındı’ belgeleri gelmiştir.

Şikâyet edilenler, başvurudaki iddialara süresinde yanıt vermemiş ve taraflar arasında uzlaşma sağlanamamıştır.

GENEL SEKRETERLİK GÖRÜŞÜ :

Şikâyet konusu olan “Gölyaka’da orman yangını paniği.5 ayrı bölgeden ihbar geldi” başlıklı haber, 30.07.2021 tarihinde yerel yayın yapan Öncü Haber medya kuruluşuna ait ONCUTV.COM internet sitesi ve kuruluşun sosyal medya hesaplarında yer almıştır.

Haberde, biri şikâyetçinin babası olan emekli 74 yaşındaki Yusuf Çıtlak’ın, Gölyaka’da evinin bulunduğu sokakta çöp konteyneri yakınında budanmış ıhlamur dallarını yakarken çekilen fotoğraf olmak üzere 3 fotoğrafa yer verilmiş. “İşin aslı ekipler bölgeye gidince ortaya çıktı” üst başlığı kullanılan haberin spotunda “Düzce’nin Gölyaka İlçesi’nde bu sabah saatlerinde farklı ormanlık alanlardan yükselen umanlar vatandaşları tedirgin etti. İtfaiye ve Orman İşletme Müdürlüğü’ne haber verilmesinin ardından, dumanların yükseldiği bölgelere ekiplerin gitmesiyle gerçek ortaya çıktı” ifadeleri yer almıştır.

Haber metninde ise o günlerde Türkiye’nin çeşitli bölgelerinde büyük orman yangınları çıktığı hatırlatıldıktan sonra, Gölyaka’da 5 farklı bölgeden aynı anda dumanların yükseldiği ihbarları üzerine, Düzce ve Gölyaka belediyelerinin araçları, Orman İşletme Müdürlüğü arasözleri ve çok sayıda personelin Gökçerede, Hamamüstü ve Yusufefendi köyleri ile Kuyudüzü mahallesine sevk edildiği; dumanların orman yangını olmayıp anız yakılmasından kaynaklandığının anlaşıldığı yazılmıştır. Orman İşletme Müdürü’nün anız ve bahçelerde ateş yakmamaları konusunda halkı uyaran açıklamalarına da haberde yer verilmiştir.

Şikâyet edilen ÖNCÜHABER.COM internet sitesi ağırlıklı olarak yerel haberlere yer vermektedir, belediye itfaiyeleri ile orman işletmesini alarma geçiren ve halkın ne olduğunu merak ettiği bir olayı haberleştirmesi doğaldır. Hem olaya, hem yetkililerin açıklamalarına yer verilen haber halkı uyarıcı niteliktedir ve yayınlanmasında kamusal yarar vardır. Sorun ise şikâyet konusu olayla ilgisi olmayan kişinin fotoğrafının kullanılmasıdır.

Haberde kim olduğu, ne zaman ve nereden çekildiği belirtilmeden yakın plan arşiv fotoğrafı kullanılan kişi, olayın failiymiş algısı yaratacak şekilde sunulmuştur. Şikâyetçi, bu fotoğrafın babası 74 Yusuf Çıtlak’a ait olduğunu, bahar aylarında temizlik görevlilerinin almayıp ‘yakın’ dediği ağaç dallarını evinin önünde konteyner yanında yakarken çekildiğini; şikâyet edilenlerin sosyal medyadan alıp yangın haberi fotoğrafı olarak kullandığını söylemektedir. Şikâyet edilenler ise başvurudaki iddialara yanıt vermediği için, fotoğrafı nasıl temin ettikleri öğrenilememiştir.

Gazeteci her şeyden önce, sosyal medyadan veya başka bir kaynaktan alıp, hiçbir sorgulama yapmadan ve açıklayıcı bilgi koymayıp ‘arşiv’ kaydı da düşmeden kullandığı fotoğrafın, mağduriyete ve kişilik hakları ihlaline neden olabileceğini öngörmek durumundadır. Şikâyet edilenler bunu yapmadıkları gibi, şikâyetçinin söz konusu fotoğrafın yayından kaldırılması ve yanlışın düzeltilmesi talebini de haklı bir gerekçe sunmadan geri çevirerek etik ihlali yapmıştır.

Açıklanan bu nedenlerle şikâyet konusu “İşin aslı ekipler bölgeye gidince ortaya çıktı’ başlıklı haberde Basın Meslek İlkeleri’nin 6 ve 16’ncı maddelerinin ihlal edildiği kanaatindeyiz. Şikâyetyet edilenler hakkında ‘UYARI’ kararı alınmasını öneririz.

DEĞERLENDİRME VE SONUÇ :

Basın Konseyi Yüksek Kurulu, 11 Eylül 2021 tarihinde yaptığı toplantıda şikâyet başvurusunu ele alıp görüşmüştür.

Haberde etik ihlali olmadığı yönünde görüş bildiren üyeler, yangın haberinin gerçek ve halkı uyarıcı nitelikte olduğu için yayınlanmasında kamusal yarar bulunduğunu; şikâyet edilen fotoğraftaki kişinin tam tanınmadığını ve haberde de kim olduğunun yazılmadığını, kendisini ancak aile fertlerinin tanıyabileceği için bir mağduriyetin söz konusu olamayacağını savunmuştur. Söz konusu fotoğrafın sosyal medyadan alındığı için özel yaşam ve kişilik hakları ihlalinden söz edilemeyeceğini, ‘Şikâyetin Yersizliği’ kararı alınmasını talep etmiştir.

Etik ihlali olduğunu savunun Yüksek Kurul üyeler ise habere konu olayla hiçbir ilgisi olmayan kişinin fotoğrafının sosyal medyadan alınıp hiçbir sorgulama yapılmadan kullanıldığını; kim olduğu ve fotoğrafın ne zaman nerede çekildiği belirtilmeden sanki ‘yangın çıkaran kişi’ algısı yaratıldığını dile getirmiştir. Herkesin birbirini tanıdığı küçük bir ilçede, yandan çekilmiş olsa da fotoğrafta yüzü görünen kişinin kim olduğunun kolayca bilineceğini kaydeden üyeler, şikâyet edilenlerin bunu öngörme sorumluluğunu yerine getirmediğini ileri sürmüştür. Bu üyeler, şikâyet edilenlerin haberle ilgisi olmayan bir fotoğrafı soruşturmadan kullanmış olmaları bir yana, mağduriyetin giderilmesi için şikâyetçinin fotoğrafının yayından kaldırılması ve yapılan hatanın düzeltilmesi talebini yerine getirmemelerinin etik ihlali olduğunu savunmuştur.

Müzakereler sonunda yapılan oylamada Yüksek Kurul, ‘İşin aslı ekipler bölgeye gidince ortaya çıktı’ başlıklı haberde Basın Meslek İlkeleri’nin “Basın organları yanlış yayınlardan kaynaklanan cevap ve tekzip hakkına saygı duyar” şeklindeki 16’ncı maddelerinin ihlal edildiğini OY ÇOKLUĞU ile saptamıştır

SONUÇ: Şikâyet edilen Düzce’deki yerel Öncü Haber Genel Yayın Yönetmeni Sadullah ÜNSAL ve İstihbarat Müdürü Savaş ARI hakkında Basın Meslek İlkeleri’nin bir maddesini ihlalden OY ÇOKLUĞU ile ‘UYARI’ kararı alınmasına karar verilmiştir.