BKYK KARARI 2021-23

BASIN KONSEYİ, TAKVİM GAZETESİ HAKKINDAKİ ŞİKÂYETTE ‘KINAMA’ KARARI ALDI

YÜKSEK KURUL KARARI

DOSYA NO              :  2021- 23

KARAR NO : 30.06.2021

ŞİKAYET EDEN     : Oktay ÖZEL (İBB Kültür Varlıkları Daire Başkanı)

VEKİLİ : Av. Kemal POLAT & Av. Sercan POLAT
(Barbaros Bulvarı No: 36/ 7 Balmumcu BEŞİKTAŞ / İSTANBUL)

ŞİKAYET EDİLENLER : Şefik ÇALIK (Takvim Gazetesi Sorumlu Yazı İşleri Müdürü)
(Güzeltepe Mah. Mareşal Fevzi Çakmak Cad. B Blok Apt. No:29/1/1 ÜYÜP / İST)

ŞİKAYET KONUSU       :

İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür Varlıkları Daire Başkanı Oktay Özel, Takvim Gazetesi’nde 05.05.2021 tarihinde “CHP’li İBB’de makam aracından yasak aşk çıktı. Amir- memur ilişkisini aşıyor” başlığı ile yer alan haberde, kendisiyle ilgili gerçek dışı iddiaların ortaya atıldığını ileri sürerek, Basın Meslek İlkeleri’nin ihlal edildiği gerekçesiyle şikâyette bulunmuştur.

Şikâyetçinin avukatları Kemal Polat ve Sercan Polat 17.05.2021 tarihinde Basın Konseyi’ne yaptıkları başvuruda, İBB Kültür Varlıkları Daire Başkanı olarak görev yapan müvekkilleri Oktay Özel’in, belediyede çalışan bir personel ile ahlak dışı ilişki içindeymiş gibi hakkında haber yayınlandığı öne sürülmüş ve özetle şu ifadelere yer verilmiştir:

“Haberde; mutlu bir evliliği ve bir çocuğu olan müvekkil Oktay Özel’in, belediyede çalışan başka bir evli personelle yasak aşk yaşadığı iddia edilmiştir.

İlgili personelin tehdit, aşağılama gibi gerekçelerle boşanma davası açmasına ve bu davada hiçbir tarafın aldatma gibi bir iddiası olmamasına ve bu durumun dava dosyasından açıkça görülmesine rağmen yapılan bu haberler ilgili eş tarafından dahi yalanlanmıştır.

Buna rağmen sanki kendisine aldatma iddialı bir dava açılmış ve müvekkil de böyle bir ahlak dışı ilişki içindeymiş gibi kesin yargılarla haber yapılması açıkça görünürdeki gerçeğe aykırıdır.

Müvekkilin özel ve aile hayatına saygı hakkı, görünürdeki gerçeğe ve Basın Meslek İlkelerine aykırı haber yapılmak suretiyle ağır şekilde ihlal edilmiştir.”

Boşanma davasıyla ilgili belgelerin de eklendiği başvuruda, haberin görünür gerçeğe aykırılığı, özle biçim arasındaki dengenin korunmadığı ve kamu yararı bulunmadığı gibi nedenlerle şikayet edilen hakkında Basın Meslek İlkeleri’nin 6’ncı ve 10’uncu maddelerini ihlalden karar alınması talep edilmiştir.

UZLAŞMA ÖNERİSİ        :

Şikâyet başvurusu, şikayet edilen Takvim Gazetesi Sorumlu Yazı İşleri Müdürü Şefik Çalık’a 20.05.2021 tarihinde PTT aracılığı ile gönderilmiştir. Posta ‘alındı’ belgesi gelmiştir.

Şikâyet edilen, başvurudaki iddialara süresinde yanıt vermemiş ve taraflar arasında uzlaşma sağlanamamıştır.

GENEL SEKRETERLİK GÖRÜŞÜ :

Şikâyet konusu haber, Takvim gazetesinde 05.05.2021 tarihinde “CHP’li İBB’de makam aracından yasak aşk çıktı. Amir- memur ilişkisini aşıyor” başlığı ile yayımlanmıştır. Tarafların fotoğraflarının da yer aldığı haberde, “Son dakika haberi! CHP’de yaşanan taciz ve tecavüz skandallarından sonra şimdi de İBB’de yasak aşk rezaletiyle açılan dava ortaya çıktı. CHP’li İBB’de çalışan karısına makam aracı tahsis edilmesinden şüphelenen hakim O. A., İBB Kültür Varlıkları Daire Başkanı ile yasak aşk yaşadığı iddiasıyla eşine boşanma davası açtı. Hakim, ikilinin mesajlaşmasını ve tahsis edilen aracın fotoğrafını delil gösterdi” spotu kullanılmıştır.

Sabah gazetesinde ‘Özel haber’ logosuyla aynı gün yayınlanan ve atıfta bulunulmadan aynı fotoğraflar kullanılıp metne siyasi içerikli eklemeler yapılarak yayınlanan haber özetle şöyledir:

İstanbul Bölge İdare Mahkemesi hakimi O. A.’nın, İBB Kültür Varlıkları Projeler Müdürü olan eşi Yüksek Mimar M. A..nın, amiri konumundaki Kültür Varlıkları Daire Başkanı Oktay Özel ile ‘yasak aşk’ yaşadığı iddiasıyla boşanma davası açtığı; delil olarak da amir- memur ilişkisini aşan yakınlık kurmalarını, eşinin işten geç gelmeye başlamasını, tarafların gece geç saatlere kadar mesajlaşmalarını ve eşine makam aracı tahsis edilmesini gösterdiği yazılmıştır. Mahkemeye, İBB’den M. A.’ya makam aracı tahsis edilmediği yanıtı verilince, O. A.’nın da elindeki delillerle birlikte Oktay Özel ve İBB yetkililerinin adli makamları yanılttığı ihbarında bulunduğu da kaydedilmiştir.

Haberde Oktay Özel ile M. A.’nın görev sırasında birlikte grup içinde çekildiği anlaşılan 2 fotoğrafına, eşine boşanma davası açtığı ileri sürülen hakim O. A.’nın güneş gözlüklü fotoğrafına ve belediyenin araç görev kartının fotoğrafına da yer verilmiştir.

Oysa şikâyetçinin gönderdiği belgelere göre, haberde ileri sürülenin aksine boşanma davasını O. A. değil, eşi M. A. açmıştır. M. A.’nın avukatları 07.09.2020 tarihinde Bakırköy Aile Mahkemesi’nde verdikleri dilekçede, 2012 yılında evlenen çiftin ilkokul çağında bir çocukları olduğunu; M. A.’nın eşi tarafından sürekli aşağılandığını, ağır hakaretlere ve psikolojik şiddete uğradığı iddialarıyla çiftin şiddetli geçimsizlik ve evlilik birliğinin temelinden sarsılması nedenleriyle boşanmalarına karar verilmesini talep etmişlerdir. Şikâyet edilen haberde bunlardan hiç söz edilmemiştir.

Haberin, eşinin açtığı davaya karşı O. A.’nın da ‘yasak aşk’ iddialarıyla karşı dava açtığı ya da hakkında açılan davaya verdiği yanıttan tek taraflı kurgulandığı olasıdır. Şikâyet edilenler cevap vermediği; herhangi bir dava dilekçesi kaydı veya görüntüsü kullanılmadığından, haberin kaynağını öğrenmek mümkün olmamıştır. Haberin yayınlanmasından sonra sosyal medya hesabından “Özel hayatımla ilgili bazı basın organlarında yer alan haberler gerçeği yansıtmamakta olup, eski eşime yönelik olarak basında yer aldığı gibi bir iddiam dolayısıyla da böyle açmış olduğum bir boşanma davası olmamıştır. Kişilik haklarımı açıkça ihlal eden haberlerle ilgili yasal yollara başvuracağım” paylaşımında bulunan O. A.’nın haberi veren kişi olmadığı anlaşılmaktadır.

Sabah gazetesinden atıf yapılmadan alınan, doğru olup olmadığı araştırılıp soruşturulmadan yayınlanan haberde yazılan bilgiler nereden ve kimden alınsa alınsın, asıl davayı M. A.’nın açtığı gerçeğinin kasıtlı olarak gizlenmesine alet olunmuştur. Üstelik haberin konusu, biri yargıç diğeri yüksek mimar olan kamu görevlisi çiftin boşanma davası olmasına karşın, şikâyetçi Oktay Özel haberin öznesi olarak sunulmuş, haber onun üzerine kurulanmıştır. Şikayet edilen, Sabah gazetesinin konusu boşanma davasını olmasına rağmen özle biçim arasındaki dengeyi gözetmeden yayınladığı haberi, “CHP’li İBB”, “CHP’de yaşanan taciz ve tecavüz skandallarından sonra şimdi de İBB’de yasak aşk rezaleti” ifadeleriyle siyasi içerik ekleyip tamamen bağlamından kopararak yayınlamıştır.

Kaynağı belirtilmeden yayınlanan ve boşanma davası açtığı yazılan kişi tarafından da yalanlanan haber, görünür gerçeğe aykırı kurguyla sunulmuştur. Haberde özle biçim arasında denge gözetilmeyerek şikâyetçi, evli personeliyle ‘ahlak dışı ilişki’ kuran bir kişiymiş gibi gösterilmiştir. Önemli bir kamu kurumunda yönetici olan şikayetçinin, iş yaşamında ve çevresinde saygınlığına ve aile yaşamına zarar vermek amacıyla yayınlanan haberde eleştiri ve ifade özgürlüğü sınırları aşılarak etik ihlalinde bulunulmuştur.

Açıklanan bu nedenlerle, Takvimgazetesinde “CHP’li İBB’de makam aracından yasak aşk çıktı: Amir- memur ilişkisini aşıyor” başlığı ile yayınlanan haberde, Basın Meslek İlkeleri’nin “Kişileri ve kuruluşları, eleştiri sınırlarının ötesinde küçük düşüren, aşağılayan veya iftira niteliği taşıyan ifadelere yer verilemez” şeklindeki 4’üncü;

“Soruşturulması gazetecilik olanakları içinde bulunan haberler, soruşturulmaksızın veya doğruluğuna emin olunmaksızın yayınlanamaz” şeklindeki 6’ncı maddelerinin ihlal edildiği kanaatindeyiz. Şikayet edilen hakkında Basın Meslek İlkeleri’nin 2 maddesini ihlalden ‘UYARI’ kararı alınmasını öneririz.

DEĞERLENDİRME VE SONUÇ:

Basın Konseyi Yüksek Kurulu, koronavirüs salgını nedeniyle video konferansla yaptığı 30.06.2021 tarihindeki toplantısında, şikâyet başvurusu ele alıp detaylı görüşmüştür.

Şikayet edilen “CHP’li İBB’de makam aracından yasak aşk çıktı” başlıklı haberin aynı gruba ait Sabah gazetesinde aynı gün “Aldatılan hakimin yasak aşk takibi” başlığı ve ‘özel haber’ logosuyla yayınlandığı; Takvim gazetesinin bu haberi siyasi içerik ilave ederek yayınladığı anlatan Genel Sekreterlik raporunun sunumundan sonra Yüksek Kurul dosyayı müzakereye açmıştır.

Yüksek Kurul üyeleri, haberde Basın Meslek İlkeleri ihlali olup- olmadığı konusunda farklı görüş açıklamış, üyelerin çoğunluğu haberde etik ihlali olduğunu savunurken, bazı üyeler aksi görüşte olduklarını dile getirmiştir. Etik ihlali olmadığını savunan üyeler, ulusal yayın yapan bir büyük gazetede ‘özel haber‘ logosuyla yayınlanan haberi oradan alıp yeniden yayınlayanın şikayet edildiğini, oysa sorumluluğun haberi ilk yayınlayanda olduğunu görüşünü dile getirmiştir. Bu üyeler, bir gazetede yayınlanan haberleri önemli bulan diğer yayın organlarının da alıp yayınlamasının normal uygulama olduğunu ve etik ihlalinden söz edilemeyeceğini söylemiştir.

Etik ihlali olduğunu savunun üyeler ise daha önce başka bir yayın organında yer almış olsa da bir haberi alıp yayınlayanın doğacak sorumluluğu taşımak durumunda olduğunu vurgulamıştır. Şikayet konusu haberin soruşturulması gazetecilik olanakları içinde bir haber olduğunu savunan üyeler, dava açtığı yazılan kocanın sosyal medya hesabından “….eski eşime yönelik olarak basında yer aldığı gibi bir iddiam dolayısıyla da böyle açmış olduğum bir boşanma davası olmamıştır. Kişilik haklarımı açıkça ihlal eden haberlerle ilgili yasal yollara başvuracağım” açıklamasıyla haberi yalanladığını hatırlatmıştır. Bir başka gazeteden doğru olup olmadığı araştırılmadan alınan ve siyasi saikle eklemeler yaparak yayınlanan haberde gerçeğin çarpıtıldığını savunanüyeler;kişilerin özel hayatını ilgilendiren sıradan boşanma davasının haberleştirilmesinde kamu yararından ve halkın haber alma ve gerçekleri öğrenme hakkının gözetildiğinden söz edilemeyeceğini dile getirmiştir.

Haberin tamamen şikayetçi hakkında ‘olumsuz algı’ uyandırmaya yönelik olduğunu ve kişilik haklarını hedef aldığını savunan üyeler, Genel Sekreterlik önerisindeki Basın Melek İlkelerinin 4 ve 6’ncı maddelerinin ihlal edildiği görüşüne katılmakla birlikte, bunun yeterli olmadığını savunmuştur. Bu üyeler 4 ve 6’ncı maddelerin yanı sıra 3 ve 5’inci maddelerin de ihlal edildiğinin eklenerek önerilen ‘uyarı’ yerine ‘kınama’ kararı alınmasını talep etmiştir.

Müzakereler sonunda yapılan oylamada Yüksek Kurul, “CHP’li İBB’de makam aracından yasak aşk çıktı. Amir- memur ilişkisini aşıyor” başlıklı haberde Basın Meslek İlkeleri’nin, “Kamusal bir görev olan gazetecilik, ahlaka aykırı özel amaç ve çıkarlara alet edilemez. Gazeteci halkın haber alma ve gerçekleri öğrenme hakkını gözetir” şeklindeki 3’üncü;

“Kişileri ve kuruluşları, eleştiri sınırlarının ötesinde küçük düşüren; aşağılayan veya iftira niteliği taşıyan ifadelere yer verilemez” şeklindeki 4’üncü;

“Kişilerin özel yaşamı, kamu çıkarlarının gerektirdiği durumlar ışında, yayın konusu yapılamaz” şeklindeki 5’inci;

“Soruşturulması gazetecilik olanakları içinde bulunan haberler, soruşturulmaksızın veya doğruluğuna emin olunmaksızın yayınlanamaz” şeklindeki 6’ncı maddelerinin ihlal edildiğini OY ÇOKLUĞU ile saptamıştır.

SONUÇ: Şikayet edilen Takvim Gazetesi Sorumlu Yazı İşleri Müdür Şefik Çalık’ın Basın Meslek İlkeleri’nin 4 maddesini ihlal ettiğinin tespitine ve hakkında ‘KINAMA’ kararı alınmasına OY ÇOKLUĞU ile karar verilmiştir.