BKYK KARARI 2021-20

BASIN KONSEYİ, KONYA’DA YAYINLANAN MEMLEKET GAZETESİ HAKKINDA ‘KINAMA’ KARARI ALDI

YÜKSEK KURUL KARARI

DOSYA NO              :  2020- 20

KARAR TARİHİ : 26.05.2021

ŞİKAYET EDEN      : Hikmet PEKER (Karapınar Gazeteciler Cemiyeti Başkanı) (Feritpaşa Mahallesi Platin İş Merkezi No: 59 SELÇUKLU / KONYA)

ŞİKAYET EDİLEN : Adem ALEMDAR (Memleket Gazetesi Yayın Yönetmeni)
(Aziziye Mahallesi Bostan Çelebi Sokak No:4 A-1 KARATAY / KONYA)

ŞİKAYET KONUSU       :

Konya’da kağıt baskıya son verip internet gazetesi olarak yayın hayatını sürdüren Memleket gazetesinde19.04.2021 tarihinde manşetten yayınlanan “Mala anlatır gibi anlattı” başlıklı haberde ve birinci sayfada yer alan “Ananla yedim derdim ama..” başlıklı yorum yazısında, Basın Meslek İlkeleri’nin ihlal edildiği iddiasıyla şikâyette bulunulmuştur.

Karapınar Gazeteciler Cemiyeti Başkanı Hikmet Peker tarafından 21.04.2021 tarihinde Basın Konseyi’ne yapılan şikayet başvurusunda, söz konusu haber ve yazıda, Konya Büyükşehir Belediye Başkanı Uğur İbrahim Altay’ın düzenlediği basın toplantısını izleyen gazetecileri aşağılayan ifadeler kullanıldığı; kişilik haklarına saldırılıp hakaret edildiği; gazetecilik mesleğin saygınlığına gölge düşürüldüğü ileri sürülmüştür. Şikâyetçi başvurusunda özetle şu ifadelere yer vermiştir:

“Konya aktif sanal gazetecilik faaliyetinde bulunan Memleket Gazetesi Genel Yayın Yönetmeni Adem Alemdar’dan şikayetçiyim. 

Ekte gönderdiğim sanal gazete kapak sayfa mizanpajında da görüleceği gibi, bir yerel idarecinin düzenlediği basın toplantısına katılan meslektaşlarını işaret ederek ‘Mala anlatır gibi anlattı’ manşetiyle yetinmeyip, aynı haberin bitişiğindeki bir yazıda da ‘Ben başkanın yerinde olsam, bana o soruyu soran gazeteciye Ananla Yedim demek isterdim..’ türünden alenen meslektaşlarına hakaret ederek, alenen kişilik ve hasiyetlerine yönelik saldırıda bulunmuştur.

Karapınar Gazeteciler Cemiyetinin Kurucu Başkanı olarak, devletimin bana verdiği basın kartımla ve şerefimle bu mesleğe emek vermiş biriyim. Söz konusu haberin içeriği her ne olursa olsun, mesleğime bu denli ağır saldırıların karılıksız kalmaması düşüncesiyle, kurumunuza durumu arz ediyorum.”

Başvuruda, şikayet edilen hakkında Basın Meslek İlkeleri’nin 3, 4,12 ve 13’üncü maddelerini ihlalden karar alınmasını talep edilmiştir.

UZLAŞMA ÖNERİSİ        :

Şikayet başvurusu, Memleket Gazetesi Genel Yayın Yönetmeni Adem Alemdar’a 26.04.2021 tarihinde PTT aracılığı ile gönderilmiştir. Posta ‘alındı’ belgesi gelmiştir.

Şikayet edilen, başvurudaki iddialara süresinde yanıt vermemiş ve taraflar arasında uzlaşma sağlanamamıştır.

GENEL SEKRETERLİK GÖRÜŞÜ :

Şikayet edilen “Mala anlatır gibi anlattı” başlıklı manşet haber ve yanında yer alan aynı konudaki “Ananla yedim derdim ama..” başlıklı yazı, Konya’da yerel Memleket İnternet Gazetesinde,19.04.2021 tarihinde yayınlanmıştır.

Haberin konusu, Konya Büyükşehir Belediye Başkanı Uğur İbrahim Altay’ın yaptığı bir basın toplantısıdır. Altay, Lokantacılar Odası Başkanı’nın bir televizyon programında Valilik tarafından işyeri kapanan esnafa yardım yapılması için Büyükşehir Belediyesi’ne 6 milyon lira gönderildiği ve bu paranın dağıtılmadığına yönelik iddialarının asılsız olduğunu; yaptıkları protokolle bu paranın esnaf için değil, parke yol yapımı için verileceğini söylemiştir.

Şikayet edilen Memleket gazetesi, basın toplantısı haberini, “6 Milyon nerede sorusuna Başkan Altay’dan cevap” üst başlığı, “MALA ANLATIR GİBİ ANLATTI” ana başlığı ve başlık yanına sarı zemin üzerine “İftiralara yanıt verdi” ifadesinin gömüldüğü mizanpajla manşetten sunulmuştur. Başlık altındaki “Konya Büyükşehir Belediye Başkanı Uğur İbrahim Altay düzenlediği basın toplantısında internet sitelerinde çıkan iddialarla ilgili konuştu” ifadelerinin yer aldığı spotun altında ,Altay’ın sözlerinden ibaret olan 6 paragraflık haber aynen şöyledir:

* Konya Büyükşehir Belediyesi’ne, Konya Valiliği’nden esnafa aktarılmak üzere herhangi bir kaynak aktarılmamıştır. * Bunların düşündüğü şey şudur ki; Biz yalan üretelim, yalan söyleyelim. * Oturdukları yerden Konya adına gündem oluşturmaya çalışıyorlar. * Bu Konyalılara hakaret edilmesi için fırsat oluşturmuştur. Kasten bunu yapanlar umarım utanırlar. * Biz Konyalıların 1 kuruşunu bile boşa götürmedik, götürmeyiz. * Konya bizi yakından tanır ve bu gibi şeylere pabuç bırakmaz.”

Manşet habere kutu olan “6 milyon nereden çıktı” başlığı altında 3 paragraf halinde şu ifadeler yer almıştır:

*Konya Valiliği, Konya Büyükşehir Belediyesi ile protokol yapıyor. Parke ve yol yapımı ile ilgili. * İşçilik Konya Büyükşehir’den olduğu için daha fazla yol yapılacak. Bu para hak ediş olarak yapılacak. * Konya Valiliği ile yaptığımız protokolün kaynağı Büyükşehir Belediyemize aktarılmadı. Bu paranın pandemi yardımıyla alakası yok.”

Manşet haberin yanında ‘Dilin Kemiği’ köşesindeki yorum yazısında “Ananla yedik derdim ama..” başlığını kullanan şikayet edilen, “128 milyardan yola çıkıp Ak Parti’nin kalesi olarak görülen Konya’da birileri halt etmek için yine atağa geçti ve ‘6 Milyon nerede’ diye sordu” dedikten sonra şu ifadelere yer vermiştir:

“Geçenlerde ‘Damat nerede’ diye sormuşlar, ben olsam ‘Niye, kızını mı verecen’ diye sorarım demiştim. Başkan Altay çıktı ve dedi ki ‘Benim bütçem 24 milyar lira.’ Bu cümleden sonra açıkçası ‘İçinizde 6 milyonun nereye gittiğini merak eden var mı’ diye sorar ve ilk sorana ‘Ananla yedim’ derdim.”

Şikâyet edilen gazeteci, yerel medyada ‘6 milyon nerede?’ tartışmasının gündeme gelmesine tepki göstererek, gazetesinde tartışmanın taraflarından Büyükşehir Belediyesi yönetimini savunmuştur. Hakkındaki iddiaları yalanlayan Belediye Başkanının basın toplantısını taraflı bir değerlendirmeyle okura ulaştırması, bağlamından koparıp yorumlaması ve hatta meslektaşlarıyla polemiğe girmesi ifade özgürlüğü kapsamında kaldığı sürece sorun yoktur.

Ancak şikâyet edilen haber ve yazıda, eleştiri ve ifade özgürlüğü sınırları aşılarak, basın toplantısını izleyen gazeteciler “Mala anlatır gibi anlattı”, “Ananla yedim derdim” ve “Kızını mı verecen” ifadeleriyle hedef alınmıştır.

Türk Dil Kurumu sözlüğünde ‘Mal’ kelimesinin iki anlamından biri “Bir kimsenin ya da tüzel kişiliğin sahip olduğu taşınır ya da taşınmaz varlıkların genel adı”, diğeri “Büyükbaş hayvan” olarak geçmektedir. Diğer bazı sözlüklerde ise “Bayağı, aşağılık kimse”; argoda ise “aptal, beyinsiz, salak” anlamı yer almaktadır. “Ananla yedik derdim” ve “Kızını mı verecen” ifadeleri en azından cinsiyetçi söylemlerdir. Bu ifadeler sözlüklerdeki en olumsuz anlamlarıyla kullanılmıştır.

Şikayet konusu haber ve yazıda, halkın haber alma hakkı göz ardı edilerek bir yerel yöneticinin düzenlediği basın toplantısını izleyen gazeteciler hedef alınmış; ifade ve basın özgürlüğü sınırları aşılarak etik ihlalinde bulunulmuştur. Bu nedenle şikayet edilen hakkında Basın Meslek İlkeleri’nin 3 ve 4’üncü maddelerini ihlalden ‘UYARI’ kararı alınmasını öneririz.

DEĞERLENDİRME VE SONUÇ:

Basın Konseyi Yüksek Kurulu’nun 26 Mayıs 2021 tarihinde, salgın önlemleri kapsamında video konferansla yaptığı toplantıda şikâyet başvurusu detaylı olarak görüşülmüştür.

Yüksek Kurul üyeleri, şikâyet konusu yayında etik ihlali olduğuna ilişkin Genel Sekreterlik önerisini yerinde bulmakla birlikte, ‘uyarı’ talebini yetersiz bulmuştur. Söz alan üyeler, şikâyet edilen gazetenin kentteki bir yerel yöneticinin hakkındaki iddialarla ilgili basın toplantısını taraflı ve yorum yaparak haberleştirmesinin etik ihlali sayılamayacağını, ancak eleştiri ve ifade özgürlüğü sınırlarının aşılıp aşılmadığı yönünden değerlendirme yapılması gerektiğini vurgulamıştır.

Kamuoyunda tartışılan bir konuda yerel yöneticinin yaptığı basın toplantısı haberleştirilirken halkın haber alma hakkının gözetmesi gerektiğini belirten üyeler, şikâyet edilen gazetecinin bunu yapmayıp toplantıyı izleyen meslektaşlarını hedef aldığına dikkat çekmiştir. Üyeler, “Mala anlatır gibi anlattı” başlıklı haber ve “Ananla yedim derdim” başlıklı yorumda, aralarında bir gazeteciler cemiyeti başkanı olan şikayetçinin de bulunduğu toplantıyı izleyen gazetecilere hakaret edildiğini ve basın mensuplarının aşağıladığı görüşünde birleşilmiştir. Bazı üyeler de şikâyet edilenin argoda küfür olarak kullanılan ‘cinsiyetçi’ ifadelere yer verdiğini savunarak, Genel Sekreterlik önerisinde ihlal edildiği belirtilen Basın Meslek İlkeleri’nin 3’üncü ve 4’üncü maddelerinin yanı sıra 1’inci ve 13’ücü maddeleri ihlalden de ‘Kınama’ kararı alınmasının uygun olacağını dile getirmiştir.

Sonuç olarak Yüksek Kurul, yerel Memleket gazetesinde yayınlanan “Mala anlatır gibi anlattı” başlıklı manşet haber ve yanında yer alan aynı konudaki “Ananla yedim derdim ama..” başlıklı yorum yazısında, Basın Meslek İlkeleri’nin “Yayınlarda hiç kimse; ırkı, cinsiyeti, yaşı, sağlığı, bedensel ve zihinsel engeli, sosyal düzeyi ve dini inançları nedeniyle kınanamaz, aşağılamaz” şeklindeki 1’inci; “Kamusal bir görev olan gazetecilik, ahlaka aykırı özel amaç ve çıkarlara alet edilemez. Gazeteci halkın haber alma ve gerçekleri öğrenme hakkını gözetir” şeklindeki 3’üncü; “Kişileri ve kuruluşları, eleştiri sınırlarını ötesinde küçük düşüren, aşağılayan veya iftira niteliği taşıyan ifadelere yer verilemez” şeklindeki 4’üncü ve “Gazeteci, şiddet, nefret, zorbalık ve ayırımcılığı özendirici, insani değerleri incitici yayın yapamaz” şeklindeki 13’üncü maddelerinin ihlal edildiğini OY BİRLİĞİ ile saptamıştır.

Yüksek Kurul’da yapılan oylamada, şikayet edilen Memleket Gazetesi Genel Yayın Yönetmeni Adem Alemdar hakkında OY BİRLİĞİ ile ‘KINAMA’ kararı alınmıştır.