BKYK KARARI 2020-35

BASIN KONSEYİ, HÜRRİYET YAZARI ERTUĞRUL ÖZKÖK HAKKINDA ‘ŞİKAYETİN YERSİZLİĞİ’ KARARI ALDI

YÜKSEK KURUL KARARI

DOSYA NO                      :  2020- 35

KARAR TARİHİ : 21.10.2020

ŞİKAYET EDEN              :  Ayşe IŞIN

ŞİKAYET EDİLEN            :Ertuğrul ÖZKÖK (Hürriyet Gazetesi Yazarı)
(100. Yıl Mahallesi 2264 Sokak No:1 BAĞCILAR / İSTANBUL)

ŞİKAYET KONUSU         :

Hürriyet gazetesinde 23.09.2020 tarihinde Ertuğrul Özkök’ün köşesinde yayımlanan “41 yaşındaki kadın mı yoksa 41 yıllık Kanada viskisi mi?” başlıklı yazıda kadınların tamamen ‘seks unsuru’ gösterildiği ve ‘aşağılandığı’ iddialarıyla şikayette bulunulmuştur.

Turizmci olduğunu , Antalyalı bir grup kadın adına şikayette bulunduğunu söyleyen Ayşe Işın, Basın Konseyi’ne gönderdiği başvuruda şu ifadelere yer vermiştir:

“Bugün Hürriyet’te Ertuğrul Özkök’ün yazısında şöyle bir başlık gördüm. Beni çok rahatsız etti.
‘41 yaşında kadın mı yoksa 41 yıllık Kanada viskisi mi?’
Efendim viskiye göre 41 yaşında kadından daha fazla zevk almış.
Kadını tamamen bir ‘seks unsuru’ olarak gören bu yazıyı şiddetle eleştiriyorum.
Kadınları bu kadar aşağılayan bir başlık olamaz. Böyle seksist bir başlık ahlaka sığmaz.
Yazının içeriği de çok kötü. Lütfen yazınının içeriğine de bakın.
Konunun incelenmesini ve yazara ceza uygulanmasını öneriyorum.
Tecrübeli gazeteciler böyle yazılar yazmamalı. 
Saygılarımla.”

UZLAŞMA ÖNERİSİ        :

Şikayet başvurusu, Hürriyet gazetesi yazarı Ertuğrul Özkök’e 02.10.2020 tarihinde hem internet üzerinden e-mail adresine, hem PTT aracılığı ile ulaştırılmıştır. Posta ‘alındı’ belgesi gelmiştir.

Şikayet edilen, başvurudaki iddialara süresinde yanıt vermemiştir. Taraflar arasında uzlaşma da sağlanamamıştır.

DEĞERLENDİRME          :

Şikayet konusu yazı, Ertuğrul Özkök’ün Hürriyet gazetesindeki köşesinde ve gazetenin internet sitesinde 23.09.2020 tarihlerinde yayımlanmıştır. Şikayet edilen yazar, o gün Hürriyet’in 15’inci sayfasının 3/4’ünü kaplayan köşesini birbirinden farklı iki konuya ayırmıştır.

İlk olarak “Şömine odununu ‘uncut’ seyretmek istiyorum” ana başlıklı bölümde şarkıcı ve oyuncu Halil Sezai’nin yaşlı komşusuyla kavgasını ele alan yazar, oyuncunun ‘sosyal medya jürisi’ dediği sosyal medya paylaşımcılarının baskısıyla tutuklandığını; oysa olayın görüntüleri kesilip montajlanmamış ham haliyle (uncut) izlense kararın ‘tutuksuz yargılama’ olması gerekeceği kanaatinde olduğunu ifade etmiştir.

Köşede şikayet konusu olan ikinci bölümde “Bir orgazm tartışması patladı” ana başlığı altında birbiriyle ilgili “Viski çarşısı fena halde karıştı”, “İki Türk viski yazarı bu hassas topa girer mi”, “41yaşındaki kadın mı yoksa 41 yıllık Kanada viskisi mi”, “İyi viski tadı orgazm gibi demek seksizm (cinsiyet ayırımcılığı) mi” ve “Biradan sonra viski de kadın içkisi mi” başlıkları altında 5 bölüm yer almıştır.

Şikayet edilen yazıda, viski uzmanı yazar Jim Murray’ın Whisky Bible (Viski İncili) kitabının yeni baskısının çıktığı, içki dünyasında klasik sayılan ve satışı milyonu bulan kitaba karşı ilk kez ‘viskide Me Too hareketi başlatan’ iki kadın yazar tarafından tepki gösterildiği anlatılmıştır. Viski dergisi çıkaran içki yazarları Becky Baskin ve Georgie Bell’in kitabın ‘cinsiyetçi ve bayağı’ olduğunu; Jim Murray’in viskiyi hep sevişmek, kadın bedeni ve seks üzerinden anlattığını ileri sürerek, viski üreticilerini ‘kötü bir seksist’ (cinsiyet ayrımcısı) dedikleri Murray’a sponsor olmamaya ve viski içenleri de kitabı almamaya davet ettikleri belirtilmiştir.

‘İki Türk viski yazarı bu hassas topa girer mi’ ara başlıklı bölümde, “A’dan Z’ye Viski” kitabının yazarları Mehmet Yalçın ve Teoman Hünal’ın seksizm tartışmasında ne düşündüklerini merak ettiğini anlatan şikayet edilen yazar, “41 yaşında kadın mı yoksa 41 yıllık Kanada viskisi mi” ara başlığı altında şu ifadelere yer vermiştir:

“Başlık bayağı seksi oldu ama piyaniste ateş etmeyin.

Murray’a yüklenenlerin verdiği ilginç bir örnek var, başlıkta onu anlatmak istedim. Kitabı okumadım, ama Jim Murray bir Kanada viskisini şöyle tanıtıyormuş:
Bugüne kadar 41 yaşında seksi bir Kanadalıdan (kadından) bu kadar zevk aldım mı? Evet aldım. Yıllar önceydi ve zevk aldığım bir viski değil kadındı. Peki o zevk bu viskiden aldığımdan büyük müydü? Galiba değildi…”

Şikayet edilen yazar, “İyi Viski Tadı Orgazm Gibi Demek Seksizm mi” başlığının altında da viski yazarı Murray’ın “Tanrı aşkına, viskiden zevk almanın orgazm gibi bir şey olduğunu söylemek ne zamandan beri seksizm oluyor” diyerek kendini savunduğunu belirttikten sonra, “Peki benim görüşüm ne? Vallahi ben hep kadınlardan yana tavır alırım ama kesin kararımı bu akşamüzeri içeceğim viskiden ilk yudumu aldığımda vereceğim” ifadesine yer vermiştir.

Viski reklamının kadın, seks, orgazm üzerinden yapıldığı tanıtım kitabındaki ifadeleri köşesine taşıyan yazar, ‘seksi kadın mı- viski mi’ tartışması açmış, “Vallahi ben hep kadınlardan yana tavır alırım” ifadesiyle tercihini de açıklamıştır. Ancak şikayet başvurusunda yazıda kadınların viskiyle kıyaslanıp sadece bir ‘seks unsuru’ olarak gösterildiği, cinsiyet ayrımcılığı yapıldığı ve aşağılamada bulunulduğu ileri sürülmektedir.

SONUÇ :

Basın Konseyi Yüksek Kurulu, koronavirüs salgını nedeniyle 21.10.2020 tarihinde yaptığı toplantıda şikayet başvurusuyla ilgili dosyayı müzakere etmiştir.

Yüksek Kurul üyeleri, yazıda etik ihlali olup olmadığı konusunda farklı görüşleri savunmuş ve konu tüm detaylarıyla tartışılmıştır. Yazıda etik ihlali olmadığını savunan üyeler, şikayet edilenin deneyimli bir gazeteci ve şikayet konusu yazısının bir espri ve zekice kaleme alınan fantezi yazı olduğunu; yazarın kendi değer yargılarını dile getirmesini etik ihlali saymanın ifade özgürlüğüne müdahale olacağını; kadınlarla viski kıyaslamasına karşı çıkmanın ve sorgulamanın köşe yazarına kural koymak anlamına geldiğini, yazıda kadınlara yönelik aşağılama ve kötüleme olmadığını dile getirmişlerdir.

Buna karşılık yazıda etik ihlali olduğunu savunan Yüksek Kurul üyeleri, şikayet edilen yazarın, bir kitaptan yola çıkıp ‘41 yaşındaki kadın mı yoksa 41 yıllık Kanada viskisi mi?’ tartışmasını aktarmakla kalmadığını, kendi tercihini de açıklamak suretiyle taraf olduğunu; yazıda kadınlara yönelik ayrımcılık, aşağılama ve cinsiyetçi ifadeler kullanılarak etik ihlali yapıldığını söylemişlerdir.

Bu değerlendirmeler sonunda Yüksek Kurul, ‘41 yaşındaki kadın mı yoksa 41 yıllık Kanada viskisi mi?’ başlıklı yazıda etik ihlali olmadığını OY ÇOKLUĞU saptamıştır.

Yüksek Kurul’da yapılan oylamada:

a) Başvurunun kabulüne,

b) Hürriyet gazetesinde yayımlanan ‘41 yaşındaki kadın mı yoksa 41 yıllık Kanada viskisi mi’” yazsı nedeniyle Ertuğrul Özkök hakkında yapılan başvuruda OY ÇOKLUĞU ile ‘ŞİKAYETİN YERSİZLİĞİ’ kararı alınmıştır.