BKYK KARARI 2020-33

BASIN KONSEYİ, YENİ AKİT GAZETESİ YAZARI KARAHASANOĞLU HAKKINDA ‘KINAMA’ KARARI VERDİ

YÜKSEK KURUL KARARI

DOSYA NO                      :  2020- 33

KARAR TARİHİ : 07.10.2020

ŞİKAYET EDEN               : Melike DEMİRBİLEK

ŞİKAYET EDİLEN            :  Ali İhsan KARAHASANOĞLU (Yeni Akit gazetesi Sorumlu Yazı İşleri Müdürü)
(Halkalı Merkez Mah. Dereboyu Cad. No:65/3 KÜÇÜKÇEKMECE / İSTANBUL)

ŞİKAYET KONUSU         :

Yeni Akit gazetesinin internet sitesi ‘yeniakit.com.tr’de 04.09.2020 tarihinde yayınlanan ‘Türk kaşarı Meryem Uzerli’nin son rezaleti’ başlıklı haberde, hakaret ve aşağılama içeren ifadeler kullanıldığı iddia edilerek şikayette bulunulmuştur.

Şikayetçi Melike Demirbilek, internet üzerinden yaptığı başvurusunda, söz konusu haberde Meryem Uzerli’ye dini inançları ve yaşam tarzı nedeniyle hakaret edildiğini ve aşağılayıcı ifadelere yer verildiğini; haberde ‘Türk kaşarı’ ve ‘veled-i zina’ ifadelerinin küçük düşürme ve iftira amacıyla kullanıldığını savunmuştur.

Başvuruda, “Bunların ötesinde amacı insanları bilgilendirmek olan bir gazetenin böyle aşağılayıcı ve toplumu haber yapılan kişiye karşı kötü niyetle doldurma amacı güden bir haber yapması kabul edilemez bir durumdur” ifadelerine yer veren şikayetçi, Yeni Akit gazetesi sorumlusu hakkında  Basın Meslek İlkeleri’nin 1, 4 ve 5’inci maddelerine göre karar alınmasını talep etmiştir.

UZLAŞMA ÖNERİSİ:

Şikayet başvurusu Yeni Akit  ve ‘yeniakit.com.tr’Sorumlu Yazı İşleri MüdürüAli İhsan Karahasanoğlu’na10.09.2020 tarihinde  PTT aracılığı ile gönderilmiş, posta ‘alındı’ belgesi gelmiştir.

Şikayet edilen başvurudaki iddialara süresinde yanıt vermemiş, taraflar arasında uzlaşma sağlanamamıştır.

DEĞERLENDİRME          :

Şikayet konusu haber ‘yeniakit.com.tr’ internet sitesinde 04.09.2020 tarihinde “Türk kaşarı Meryem Uzerli’nin son rezaleti patladı” başlığı ile yayınlanmıştır. Oyuncunun biri başörtülü olan iki fotoğrafının yer aldığı haberde, “Ecdadımıza saldıran Muhteşem Yüzyıl isimli dizide oynayan, evlilik dışı çocuk sahibi olarak Batılı yaşam tarzının ağına takılan Meryem Uzerli, tekrar veled-i zina ile çocuk sahibi olacağını açıkladı” spotu kullanılmıştır.

Şikayet edilen habere konu olan oyuncu Meryem Uzerli’nin annesinin Alman ve babasının Türk olduğu, televizyondaki Muhteşem Yüzyıl dizisiyle üne kavuştuğu, Berlin’e yerleşip kafe açtığı, daha önce Can Ateş adlı kişiyle ilişkisinden bir çocuğunun olduğu, şimdi yine evlilik dışı ilişkiden ikinci çocuğunu dünyaya getireceğini söylediği bilgileri kaydedildikten sonra, şu ifadeler de yer almıştır:

“Can Ateş adlı bir kişi ile yaşadığı evlilik dışı ilişkisi sonrası bir veled-i zina dünyaya getiren Uzerli’nin son rezaleti de patladı.

Batılı laikçi yaşam tarzının ağına takılan ve ağır eleştirilere maruz kalan Meryem Uzerli, yine bir veled-i zina dünyaya getireceğini söyledi.

Uzerli, veled-i zina ile dünyaya gelecek çocuğunun babasının kim olduğuna ilişkin sorulara ise cevap vermedi. Zina yoluyla dünyaya getireceği günahsız bir çocuğu babasız bir hayat ile baş başa bırakacak.

Batılı laikçi yaşam tarzının paramparça ettiği hayat hikayelerinden birini de veled-i zina olarak dünyaya getireceği günahsız bir çocuğa yaşatacak.
Aile kavramından uzak ve baba şefkatinden yoksun kalacak olan çocuğun günahı Uzerli’nin boynunda olacak.

Ahlaksız dizilerde oynayan ve yaşadığı hayatta da bu dizileri yaşatmaya çalışan Uzerli, tesettürü de lekelemeye çalışmıştı.

Yaşam tarzıyla vatandaşların tepkisini çeken Uzerli, Suudi Arabistan’a düzenleyeceği ziyaret öncesi başörtüsüyle poz vererek tesettürü itibarsızlaştırmaya çalışmıştı.”

Meryem Uzerli, toplumda tanınan bir kişidir, kim olduğu, nasıl bir aile çevresinden geldiği, neler yaptığı, evlilikleri- ilişkileri ve yaşadıkları merak edilir ve bu bilgilere elbette haberde yer verilir. Kamuoyunda tanınan kişiler, özel hayatlarıyla ilgili haberlere, sıradan vatandaşlardan daha fazla tolerans göstermek ve ağır ve sarsıcı eleştirilere de katlanmak durumundadır.

Şikayete konu haberde hem atılan başlık, hem yukarıda özetlenen metindeki ifadelerin, öncelikle üslup yönünden habercilik etiği ile uyumlu olup olmadığının değerlendirilmesi gerekir. Haberde oyuncu Meryem Uzerli’ye yönelik ‘Türk kaşarı’, ‘son rezaleti patladı’, ‘veled-i zina dünyaya getireceğini söyledi’, ‘tesettürü itibarsızlaştırmaya çalıştı’ifadeleri, oyuncu hakkında peşin hüküm ve yoruma dayalı tanımlamalardır.

Bu ifadelerdeki ‘Kaşar’ kelimesinin Türk Dil Kurumu (TDK) sözlüğünde ilki ‘peynir türü’, ikincisi ‘açıkgöz, hileci’ karşılığı yer almaktadır. ‘Rezalet’ kelimesinin karşılığı da ‘küçük düşürücü, utanç verici olay ya da durum’ olarak geçmektedir. Bunlar şikayet edilen haberde her ne kadar olumsuz anlamlarıyla ve kamuoyunda oyuncu için olumsuz algı yaratmak için kullanılmışsa da ‘hakaret’ fiilini oluşturmaz. Meryem Uzerli’nin rol aldığı dizilerde ‘ecdada saldırdığı’ sübjektif değerlendirmeden ibarettir

Bunun yanında ‘veled-i zina’ (Veledizina) kelimesinin TDK’daki karşılığında ‘kökeni Arapça veled + zina’ ve anlamı da‘Piç’olarak geçmektedir. Sözlüklerde ‘Piç’ kelimesinin anlamı ‘anne ve babası arasında yasal bir evlilik olmaksızın dünyaya gelmiş çocuk’, halk ağzında ‘anası babası belirsiz çocuk’ olarak geçmektedir. Oysa oyuncunun nikahsız evlilik sonucu dünyaya gelen çocuğunun babası haberde de adına (Can Ateş) yer verildiği gibi bellidir. Şikayet edilen, oyuncu Meryem Uzerli üzerinden biri henüz küçük, diğeri doğmamış masum çocukların sözlük anlamı ‘piç’ olan ‘veled-i zina’ ifadesiyle hedef alması, insani değerleri incitici, nefret söylemi ve etik ihlali olarak değerlendirilmelidir.

Şikayet edilen haberde Meryem Uzerli’nin Suudi Arabistan ziyareti öncesi ‘tesettürü itibarsızlaştırmak’ için başörtüsüyle poz verdiği iddiasını ise niyet okumanın ötesinde iftira olarak değerlendirilmelidir. Haberde peşin hüküm ve yorumlarla oyuncunun anne-babasının kökeni, çocukları, dünya görüşü, yaşam tarzıve dini inancı gündeme getirilip yargılanarak, eleştiri ve ifade özgürlüğü sınırları aşılmıştır.

SONUÇ :

Basın Konseyi Yüksek Kurulu, pandemi nedeniyle video konferansla 07.10.2020 tarihinde yaptığı toplantıda şikayet başvurusuyla ilgili hazırlanan dosyayı detaylı olarak görüşmüştür.

Yüksek Kurul üyeleri Genel Sekreterlik raporunda gerekçeleri de açıklanarak haberde etik ihlali yapıldığı görüşüne katılmış, bazı üyeler buna ek olarak haberde kullanılan ‘Kaşar’ kelimesinin de hakaret olduğunu savunmuştur.

Müzakereler sonunda Yüksek Kurul üyeleri ‘Türk kaşarı Meryem Uzerli’nin son rezaleti’ başlıklı haberde Basın Meslek İlkeleri’nin “Yayınlarda hiç kimse; ırkı, cinsiyeti, yaşı, sağlığı, bedensel ve zihinsel engeli, sosyal düzeyi ve dini inançları nedeniyle kınanamaz, aşağılanamaz”şeklindeki 1’inci maddesi ile “Gazeteci, şiddet, nefret, zorbalık ve ayrımcılığı özendirici, insani değerleri incitici yayın yapamaz” şeklindeki 13’üncü maddesinin ihlal edildiğini OY BİRLİĞİ ile saptamıştır.

Yüksek Kurul’da yapılan oylamada;

a) Başvurunun kabulüne,

b) Şikayet edilen ‘Türk kaşarı Meryem Uzerli’nin son rezaleti’ başlıklı haber nedeniyle Yeni Akit gazetesi Sorumlu Yazı İşleri Müdürü Ali İhsan Karahasanoğlu hakkında Basın Meslek İlkeleri’nin 2 maddesini ihlalden OY BİRLİĞİ ile ‘KINAMA’ kararı alınmıştır.