BKYK KARARI 2020-12

DOSYA NO                       :   2020- 12

ŞİKAYETÇİ                      :   Kenan AKARCALI 
                      (Bayar Caddesi Yeni Yol Sokak No: 9-2 KOZYATAĞI/İSTANBUL)

ŞİKAYET EDİLEN           :  Mustafa KARTOĞLU (Akşam Gazetesi Genel Yayın Yönetmeni)
  ( Atatürk Mahallesi Bahariye Caddesi No:31 İkitelli KÜÇÜKÇEKMECE/İSTANBUL)

ŞİKAYET KONUSU         :

Akşam gazetesinde 02.03.2020 tarihinde ‘Mehmetçiğe F- 16 Selamı’ başlığı ile yayımlanan haberdeki fotoğrafın araştırılmadan kullanılmasıyla Basın Meslek İlkeleri’nin ihlal edildiği ileri sürülerek, şikayette bulunulmuştur.

Şikayetçi Kenan Akarcalı, Basın Konseyi’ne posta ile gönderdiği başvuruda Akşam gazetesi okuru olduğunu belirtmiş ve şu ifadelere yer vermiştir:

“Akşam gazetesinin 2 Mart 2020 sayısında birinci sayfada ‘Mehmetçiğe F-16 Selamı’ başlığıyla bir haber yayımlandı. Bu haberin tamamen yalan olduğu aynı gün ortaya çıktı. Çünkü görüntü yabancı bir sitenin sattığı kart görseliydi.

Akşam Gazetesi’nin bunu araştırmadan yayımlaması bence gazetecilik ahlakına aykırı. Bu yüzden gazetenin genel yayın yönetmeninden şikayetçiyim. Şikayetimin değerlendirmeye alınmasını rica ederim.”

UZLAŞMA ÖNERİSİ     :

Şikayet başvurusu, şikayet edilen Akşam Gazetesi Genel Yayın Yönetmeni Mustafa Kartoğlu’na 06.03.2020 tarihinde PTT arıcılığı ile gönderilmiş ve ‘alındı’ belgesi gelmiştir.

Şikayet edilen başvurudaki iddialara süresinde yanıt vermemiş ve taraflar arasında uzlaşma sağlanamamıştır.

DEĞERLENDİRME          :

Şikayet edilen haber Akşam gazetesinde 02.03.2020 tarihinde birinci sayfada ‘Mehmetçiğe F- 16 Selamı’ başlığı ile çift sütun yayınlanmış, aynı gün manşetten yayımlanan iç sayfada geniş yer alan ‘İdlib’te bahar kalkanı’ haberiyle birlikte verilmiştir.

Havada kalp çizen F-16 uçağının fotoğrafına gömülen ‘Mehmetçiğe F-16 Selamı’ başlığının altına, ‘F-16 pilotumuz, karada operasyonu sürdüren Mehmetçiğe Serakib- Neyrab semalarında çizdiği kalpse selam verdi’ spotu kullanılmıştır. İç sayfada ise, Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar’ın açıklamalarına yer veren Anadolu Ajansı mahreçli ‘İdlib’te bahar kalkanı’ haberine eklenmiş, ‘Rejime ait hedefleri imha eden F- 16 pilotumuz, karada operasyonu sürdüren Mehmetçiğe Serakib- Neyrab semalarında çizdiği kalple teşekkür etti’ ifadelerine yer vermiştir.

Akşam gazetesinin yayımladığı söz konusu fotoğraf, aynı gün internet ortamında sanki İdlib semalarında çekilmiş gibi paylaşılmıştır. İktidarı destekleyen bazı internet sitelerinin tıpkı Akşam gazetesinin kullandığı üslup ve ifadelerle yayınladığı fotoğrafı, Suriye’deki gelişmelerle ilgili yorum ve paylaşımlarda bulunan güvenlik uzmanı Abdullah Ağar tarafından paylaşıldığını belirtmişlerdir.

Oysa fotoğrafın İdlip’te çekilmediği, daha önce yayımlanan foto-montajla hazırlanan ‘kart görseli’ olduğu medyadaki paylaşımlarla ortaya çıkmıştır. Söz konusu fotoğrafı İdlib’te çekilmiş gibi paylaşan güvenlik uzmanı Abdullah Ağar, gerçek ortaya çıkınca sosyal medya hesabından şu ifadelerle özür dilemiştir:

“Şu bizim Onbaşı Memet’in yaptığına bakar mısınız?
– Önce o, komutanını trolledi.
– Sonra komutanı beni trolledi.
– Ben de sizi trolledim.
Fotoğraf gerçek.
Uçaklarının varlığı gerçek.
Ama kalp FAKE/MONTAJ arkadaşlar.
Bütün suçu üzerime alıyorum.
ÖZÜR DİLİYORUM.
Onbaşımı seviyorum.”

Şikayet edilen, sosyal medyadan aldığı ‘kart görseli’ olan fotoğrafı, hiçbir araştırma yapmadan sanki İdlib’te çekilmiş gibi ‘Mehmetçiğe F- 16 Selamı’  başlığı ile yayımlayarak, okuyucusunu yanıltmıştır. Suriye’de savaşan Mehmetçiğe moral vermek için de olsa, kaynak göstermeden yayınlanan fotoğraf ve ona uydurulan haber gerçeği yansıtmamıştır.

Açıklanan bu nedenle şikayet konusu haber ve fotoğrafı yayınlayan Akşam gazetesinin, Basın Meslek İlkeleri’nin “Soruşturulması gazetecilik olanakları içinde bulunan haberler, soruşturulmaksızın veya doğruluğuna emin olunmaksızın yayınlanamaz”  şeklindeki 6’ncı maddesinin ihlal edildiği kanaatindeyiz.

SONUÇ              :

Yüksek Kurul 08.04.2020 tarihindeki toplantısını, koronavirüs salgınına karşı alınan önlemler kapsamında yüz yüze değil, internet üzerinden elektronik ortamda gerçekleştirmiştir. Üyeler kendilerine ulaştırılan şikayet dosyasını ve Genel Sekreterlik önerisini inceledikten sonra değerlendirmelerini internet üzerinden bildirmiştir.

Yüksek Kurul üyelerinden üç üye dışındakiler şikayet konusu yayında ‘etik ihlali olduğunu’ bildirmiştir. İki üye  ‘etik ihlali olmadığı’ yönünde bildirimde bulunurken, bir üye ise dosyanın koronavirüs salgını sonrasında yüz yüze yapılacak toplantıda ele alınması gerektiğini savunmuştur.

Şikayet konusu yayında etik ihlali olduğunu belirten üyeler, ağırlıklı olarak şikayet edilenin, çoğu içeriğin teyit etmeye muhtaç olduğu bilinen sosyal medyadan aldığı fotoğraf ve bilgileri, gerçek olup olmadığını araştırmadan ve kaynak göstermeden  kullanmasının etik olmadığı görüşünü bildirmiştir. Bazı üyeler ise söz konusu fotoğrafın, referans gösterilen bir güvenlik uzmanı tarafından sosyal medyada paylaşıldığı için, şikayet edilenin araştırma gereği duymadığının anlaşıldığını, ancak nedeni ne olursa olsun yanlış haber yayımlamanın etik ihlali olduğunu iletmiştir.

Şikayet konusu yayında Basın Meslek İlkeleri’nin “Soruşturulması gazetecilik olanakları içinde bulunan haberler, soruşturulmaksızın veya  doğruluğuna emin olunmaksızın yayınlanamaz” şeklindeki 6’ncı maddesinin ihlal edildiğini saptayan Yüksek  Kurul yaptığı değerlendirme sonucunda;

          a) Başvurunun kabulüne,

          b) Akşam gazetesinde 02.03.2020 tarihinde yayımlanan ‘Mehmetçiğe F- 16 Selamı’ başlıklı haberde OY ÇOKLUĞU ile Basın Meslek İlkeleri’nin bir maddesinin ihlal edildiğine; bu nedenle Akşam gazetesi Genel Yayın Yönetmeni Mustafa Kartoğlu hakkında OY ÇOKLUĞU ile UYARI kararı verilmiştir.