BKYK KARARI 2020-10

DOSYA NO                       :   2020- 10

KARAR TARİHİ : 11.03.2020 

ŞİKAYETÇİ                      :   Ezgi İLHAN (ezgiilhan09@gmail.com)

ŞİKAYET EDİLENLER :  1) Fatih ŞENDİL (Yeni Asır Gazetesi muhabiri)
               İsmet Kaptan Mah. Gaziosmanpaşa Bulvarı No:5/301  KONAK/İZMİR)

                                2) Ercan DEMİR  (Yeni Asır Gazetesi Genel Yayın Yönetmeni)
               İsmet Kaptan Mah. Gaziosmanpaşa Bulvarı No:5/301  KONAK/İZMİR)

ŞİKAYET KONUSU         :

Yeni Asır gazetesinde 04.02.2020 tarihinde Fatih Şendil imzasıyla yayımlanan ‘Hayatını kızına borçlu’ başlıklı haberin, uydurma ve yanlış bilgilerle yazıldığı; gerçeğin haberde anlatıldığı gibi olmadığı ileri sürülerek, şikayette bulunulmuştur.

Şikayetçi Ezgi İlhan’ın, Basın Konseyi’ne 04.02.2020 tarihinde internet üzerinden yaptığı başvuruda şu ifadelere yer verilmiştir:

“Ailemizde 02.02.2020 de yaşanan bir olayın Yeni Asır gazetesi üzerinde hiçbir yakınından bilgi alınmadan yanlış bir bilgi ve uydurma şekilde oluşturulan haber dolayısıyla bu haberi yazan, yayınlayan ve gazeteyi şikayette bulunuyorum ve derhal bu haberin gazeteler üzerinden kaldırılmasını veya toplanmasını rica ederim. Gerekli ve doğru bilgiler polis ekiplerine aile tarafından aktarıldı ve olay asla bu şekilde gerçekleştirilmedi. 14 yaşındaki kızının 02.02.2020 gününden 04.02.2020 gün aralığına kadar, yakınları tarafından gözetim altında olması nedeniyle habere bilgi verebilecek durum da olmamasını ve ona ulaşım sağlamalarının mümkün olmadığını da belirtirim. Gereğini Arz Ederim.” 

Şikayet edilen haberin konusu, İzmir’in Bornova İlçesi, Işıkkent Zafer Mahallesindeki evinde intihar girişiminde bulunan, evli ve iki çocuk babası 43 yaşındaki Mehmet Özdemir’in ipten kurtarılıp, hastaneye kaldırılmasıdır.

Haberde, ne iş yaptığı ve nerede çalıştığı belirtilmeyen Mehmet Özdemir’in, bir anlık bunalım sonucu kendisini salonun giriş kapısındaki kolona astığı; bu sırada su içmek için mutfağa gitmek üzere odasından çıkan Bornova Evranosoğlu Ortaokulu 8. sınıf öğrencisi kızı F.N.Ö.’nün bunu görüp, hemen mutfaktan aldığı bıçakla ipi keserek babasını kurtardığı, olayı polise ve sağlık ekiplerine bildirdiği; hastaneye kaldırılan Özdemir’in hayati tehlikesinin devam ettiği anlatılmıştır.

Babasını ipten kurtardığı söylenen F.N.Ö.’nün sürekli ağladığı ve yakınlarının onu bir an olsun yalnız bırakmadığı anlatılan haberde şu ifadelere yer verilmiştir:
“Yeni Asır’a konuşan küçük F.N.Ö. ‘O an babamı görünce ilk önce ne yapacağımı şaşırdım ama hemen ipi kesmek aklıma geldi. Babamı ölümden kurtardığım için çok mutluyum. Bundan sonra tek isteğim bir an önce sağlığına kavuşması’ dedi. Eşini hastanede bekleyen Neşe Özdemir, ‘Kızım Fatma Nur babasını kurtardı. İyi ki o an evdeydi. Allah razı olsun kızımdan’ dedi.” 

UZLAŞMA ÖNERİSİ     :

Şikayet başvurusu Yeni Asır gazetesi muhabiri ve aynı zamanda haber müdürü olan Fatih Şendil ile Yeni Asır gazetesi genel yayın yönetmeni Ercan Demir’e 20.02.2020 tarihinde PTT arıcılığı ile gönderilmiş ve ‘alındı’ belgesi gelmiştir.

Şikayet edilenler Fatih Şendil ve Ercan Demir, başvurudaki iddialara süresinde yanıt vermemiş, taraflar arasında uzlaşma sağlanamamıştır.

DEĞERLENDİRME          :

Şikayet edilen haber Yeni Asır gazetesinde 04.02.2020 tarihinde, gazetenin haber müdürlerinden Fatih Şendil imzasıyla yayımlanmıştır. Aynı haber gazetenin internet sitesinde de yer almıştır.

Haberde, intihar girişiminde bulunan Mehmet Özdemir’ in bir anlık bunalım sonucu kendisini salonun giriş kapısındaki kolona astığı; bu sırada su içmek için odasından çıkan Bornova Evranosoğlu Ortaokulu 8. sınıf öğrencisi kızı F.N.Ö.’nün babasını asılı halde görünce hemen mutfaktan aldığı bıçakla sandalyeye çıkarak ipi kesip babasını kurtardığı ve olayı komşularıyla, polise ve sağlık ekiplerine haber verdiği; gelen sağlık ekibinin yaptığı ilk müdahalenin ardından hastaneye kaldırılan Özdemir’ in hayati tehlikesinin devam ettiği anlatılmıştır.

Haberde, babasını kurtardığı belirtilen F.N.Ö.’nün sürekli ağladığı ve yakınlarının onu bir an olsun yalnız bırakmadığı anlatılarak, kendisiyle röportaj yapıldığı belirtilmiştir. F.N.Ö.’nün olayı “O an babamı görünce ilk önce ne yapacağımı şaşırdım ama hemen ipi kesmek aklıma geldi. Babamı ölümden kurtardığım için çok mutluyum. Bundan sonra tek isteğim bir an önce sağlığına kavuşması’ ifadeleriyle anlattığı yazılmıştır. Annesi Neşe Özdemir’in de “Kızım Fatma Nur babasını kurtardı. İyi ki o an evdeydi Allah razı olsun kızımdan” dediğinehaberdeyer verilmiştir.

Şikayetçi ise haberde anlatılanların yanlış olduğunu; Yeni Asır gazetesinden hiçbir kişinin aile ve yakınlarıyla görüşmediğini ve onlardan bilgi almadan uydurma haber yapıldığını; doğru bilgilerin polis ekiplerine aile tarafından aktarıldığını ve olayın asla haberde yazılanlar gibi olmadığını savunmuştur. Haberde ayrıca “Yeni Asır’a konutu” denilen 14 yaşındaki F.N.Ö.’nün yakınları tarafından gözetim altında tutulup yalnız bırakılmadığını kaydeden şikayetçi, bu nedenle ona ulaşılması ve bilgi alınmasının mümkün olmadığını, gazetede yer alan ifadelerin uydurma olduğunu ileri sürmüştür.

Bu arada şikayetçinin başvuruda kendilerine göre gerçeğin ne olduğunu belirtmemesi nedeniyle Genel Sekreterlik irtibata geçerek ek bilgi talebinde bulunmuştur. Şikayetçi Ezgi İlhan, adli soruşturma devam ettiği için kısıtlı bilgi verebileceğini belirtmiştir. Şikayetçinin anlattığına göre olay şöyle olmuştur:

Bir dökümcüde çalışan Mehmet Özdemir, 02.02.2020 günü eşi N.Ö.’nün işte olduğu sırada kendisini kapı koluna asarak intihar girişiminde bulunmuştur. Evde bulunan iki çocuğundan 8 yaşındaki T.Ö. bunu görüp, ablası 14 yaşındaki F.N.Ö.’ye bildirmiş, çocuklar çığlık atarak komşularına haber vermiş, gelen komşular da Mehmet Özdemir’i ipten kurtararak bir otomobille hastaneye ulaştırmıştır. Yoğun bakımda 3 gün yaşam savaşı veren Mehmet Özdemir, 05.02.2020 günü yaşamını yitirmiştir.

Yeni Asır gazetesindeki haberde ve şikayetçinin verdiği bilgilerdeki farklılıklar intihar olayının gerçekliğini değiştirmemiştir. Olay, iki çocuk babası işçinin kendini astığı ipten kurtarılıp hastanede yoğun bakıma alınması, şikayet edilen haber yayımlandıktan bir gün sonra da yaşamını yitirmesidir. Şikayet başvurusunda, haberdeki 5N 1K kuralındaki ‘Ne, Nerede, Ne zaman, Neden’ ve ‘Kim’ sorularının yanıtındaki bilgilere itiraz edilmemiş, sadece ‘Nasıl’ sorusunun yanıtında nüans söz konusu olmuştur.

Gazeteci bu tür olaylarda sağlık, güvenlik ve adli birimlerinin yanı sıra, aile fertleri, yakınları, komşuları ve görgü tanıklarından alabildiği bilgilerle haber yapar. Şikayet edilenler kendilerine ulaştırılan başvurudaki iddialara yanıt vermediği için haberdeki bilgileri hangi kaynaktan aldıkları öğrenilememiştir.

Burada sorun, haber yapılırken aileden bilgi alınıp alınmaması; ailesi tarafından gözetimde tutulan F.N.Ö. ile görüşüp görüşülmemesi bir yana; babası intihar eden 14 yaşındaki bir kız öğrencinin kimliğinin belli olacak şekilde yazılması ve fotoğrafının kullanılmış olmasıdır. Haberde adı rumuz olarak verilse de ‘Bornova Evranosoğlu Ortaokulu 8. sınıf öğrencisi’ olduğunun belirtilmesi; annesinin de ‘Kızım Fatma Nur babasını kurtardı” ifadesine haberde yer verilmesiyle, kimliğini açıkça ortaya konulmuştur. Gerek açık kimliğinin haberde yer alması; gerekse buzlama yapılsa da fotoğrafının yayımlanması nedeniyle, okulunda ve toplumda herkes tarafından ‘Babası intihar eden kız” diye tanınacaktır.  

SONUÇ :

Yüksek Kurul 11.03.2020 tarihindeki toplantısında Genel Sekreterlik tarafından hazırlanan raporu görüşmüştür. Yüksek Kurul’da, haberde yazılanlarla şikayetçinin anlatımlarındaki farklılıklardan çok, babası intihar eden ortaokul öğrencisi bir çocuğun kimliğinin açıkça belli olacak şekilde yazılmasının, etik olup olmadığı tartışılmıştır.

Yüksek Kurul üyelerin bazıları, şikayet edilen haberde etik ihlali olmadığını; üyelerin çoğunluğu Basın Meslek İlkeleri’nin “Kişilerin özel yaşamı, kamu çıkarlarının gerektirdiği durumlar dışında, yayın konusu yapılamaz” şeklindeki 5’inci maddesi ile “Soruşturulması gazetecilik olanakları içinde bulunan haberler, soruşturulmaksızın veya doğruluğuna emin olunmaksızın yayınlanamaz” şeklindeki 6’ncı maddelerinin ihlal edildiğini savunmuştur.

Yüksek Kurul, başvuruyla ilgili şu kararları almıştır:

a) Başvurunun kabulüne,

b) Yeni Asır gazetesinde yayımlanan ‘Hayatını kızına borçlu’ başlıklı haberde OYÇOKLUĞU ile Basın Meslek İlkeleri’nin iki maddesinin ihlal edildiğine; haberde imzası bulunan Yeni Asır Haber Müdürü Fatih ŞENDİL ile Genel Yayın Yönetmeni Ercan DEMİR haklarında OYÇOKLUĞU ile ‘KINAMA’ kararı verilmiştir.