BKYK KARARI 2020-09

DOSYA NO                       :   2020- 09

KARAR TARİHİ : 26.02.2020

ŞİKAYETÇİ                      : Yaşar Kemal UĞURLU (Futbol Hakemi)
                                 Yeni batı Mah. 2422.cad. No:17/31 Yenimahalle ANKARA

ŞİKAYET EDİLEN LER :  1) Deniz ÇOBAN (Fanatik Gazetesi Yazarı)
Demirören Gazetecilik A.Ş. Kuştepe Mah, Mecidiyeköy Yolu Trump Towers Kule:2 Kat:7 No:12 ŞİŞLİ/İSTANBUL

                                          2)  Yalçın  UYGUN  (Fanatik Genel Yayın Yönetmeni)
Demirören Gazetecilik A.Ş. Kuştepe Mah, Mecidiyeköy Yolu Trump Towers Kule:2 Kat:7 No:12 ŞİŞLİ/İSTANBUL

ŞİKAYET KONUSU         :

Fanatik TV’de 19.01.2020 tarihinde yayınında, Galatasaray- Denizlispor maçını yöneten hakem Yaşar Kemal Uğurlu’yu küçük düşüren ve aşağılayan iftira niteliğinde ifadeler kullanıldığı savunularak şikayette bulunulmuştur. Başvuruda şikayet edilen Fanatik gazetesi yazarı ve eski hakem Deniz Çoban’ın telefon bağlantısıyla katıldığı yayında, şikayetçi için ‘eyyamcı’ ifadesini kullandığı ve iftara attığı öne sürülmüş, buna karşılık suçlanan şikayetçiye cevap hakkı tanımadığı savunulmuştur.

Şikayetçi Yaşar Kemal Uğurlu’nun avukatları Serkan Bedirhanoğlu ve Ömer İncegül’ün, 28.01.2020 tarihinde Basın Konseyi’ne yaptğı şikayet başvurusunda şu ifadelere yer verilmiştir:

“Fanatik TV’nin 19 Ocak 2020 tarihli webtv yayınında, Galatasaray- Denizlispor maçını yöneten müvekkilimiz hakem Yaşar Kemal UĞURLU hakkında, şikayet edilen gazete yazarı eski hakem olan Deniz ÇOBAN, canlı yayın bağlantısı ile ‘Hakem yorumu yapaya başladığım günden beri bu ifadeyi hiç kullanmadım, kullanmamaya da dikkat ediyorum, herkesin global bir şekilde kullandığı eyyam kelimesi var, nereye denk gelir diye sorarsanız, tırnak içinde söylüyorum, bu hakemin yaptığına denk gelir….’demek suretiyle müvekkilimi küçük düşürücü beyanda, iftira niteliğinde söylemlerde bulunmuştur.”

Başvurusunda yer verilen ‘tekzip metni’ başlıklı bölümde, şikayetçinin maçı futbol oyun kurallarına göre yönettiği; VAR uygulamasına bakıldığında bir hatasının olmadığı; maç tekrarı dahil hiç bir yaptırım uygulanmamasının maçın doğru şekilde yönetildiğinin kanıtı olduğu vurgulanmıştır. Buna karşın gerçeğe aykırı yayın yapılıp şikayetçiye ‘eyyamcı’ denilerek, ‘günün koşullarına göre karar veren, taraflı, şahsi emeller peşinde koşan kişi’ olarak nitelendirilmesinin aşağılama ve iftira olduğu savunulmuştur.

Şikayet başvurusunda, şikayet edilenler hakkında, Basın Meslek İlkeleri’nin “Kişileri ve kuruluşları, eleştiri sınırlarının ötesinde küçük düşüren, aşağılayan veya iftira niteliği taşıyan ifadelere yer verilemez”şeklindeki 4’üncü;

“Gazeteci, şiddet, nefret, zorbalık ve ayırımcılığı özendirici, insani değerleri incitici yayın yapamaz”şeklindeki 13’üncü maddelerini ihlalden kınama kararı alınması talep edilmiştir.

Şikayetçi vekilleri, başvurunun görüşüleceği Yüksek Kurul toplantısına bizzat gelerek açıklama yapacaklarını bildirmiştir.

UZLAŞMA ÖNERİSİ     :

Şikayet başvurusu Fanatik gazetesi yazarı Deniz Çoban ve Fanatik Genel Yayın Yönetmeni Yalçın Uygun’a PTT arıcılığı ile gönderilmiş ve ‘alındı’ belgesi gelmiştir.

Şikayet edilenler Deniz Çoban ve Yalçın Uygun  başvurudaki iddialara süresinde yanıt vermemiş, taraflar arasında uzlaşma sağlanamamıştır.

DEĞERLENDİRME     :

Şikayet konusu yayın Fanatik TV’de 19.01.2020 tarihinde yapılmıştır. Yayından bir gün önce oynanan ve hakem Yaşar Kemal Uğurlu’nun yönettiği Galatasaray- Denizlispor futbol maçı, programa katılan yorumcular tarafından değerlendirilmiştir. Yayın aynı zamanda video görüntülü haber olarak Fanatik TV’nin internet sitesinde de yer almıştır.

Yayına telefon bağlantısıyla katılan Fanatik gazetesi yazarı ve eski hakem Deniz Çoban, adını da vererek şikayetçi Yaşan Kemal Uğurlu’yu eleştirmiş, “Hakem yorumu yapmaya başladığım günden beri bu ifadeyi hiç kullanmadım, kullanmamaya da dikkat ediyorum, herkesin global bir şekilde kullandığı eyyam kelimesi var, nereye denk gelir diye sorarsanız, tırnak içinde söylüyorum, bu hakemin yaptığına denk gelir..” demiştir. Yayında, bu eleştirilere karşı şikayetçi Yaşar Kemal Uğurlu’ya cevap hakkı tanınmamış, görüşüne başvurulmamıştır.

Şikayet konusu yayın bir spor programıdır, yorumcular elbette analiz ettikleri maçı kendi bilgi ve görüşlerine göre değerlendirecek; futbolcuları, teknik kadroyu, kulüp yöneticilerini, hatta taraftarları olduğu gibi, maçın hakemini de eleştirebilecektir. Şikayet edilen Deniz Çoban’ın da eski bir hakem, spor yazarı ve yorumcu olarak maçı analiz ederken hakeme odaklanması doğal karşılanmalıdır. Hatalı gördüğü hakem kararlarını dile getirmesi, maçı yöneten şikayetçi Yaşar Kemal Uğurlu’yu üzecek bir üslup kullanması da ifade özgürlüğüdür. Kamuoyunun önünde olan şikayetçi de yönettiği maçla ilgili yorumlar ve kendisine yöneltilen eleştiriler çok ağır ve sarsıcı da olsa, tahammül göstermek durumundadır.

Geniş bir kitlenin izlediği yayında şikayet edilen Deniz Çoban, ‘Hakem yorumu yapmaya başladığımdan beri hiç kullanmadım’ diyerek, şikayetçi Yaşar Kemal Uğurlu’nun maçı yönetirken sergilediği tavrı ve verdiği kararları ‘eyyam’ olarak nitelemiştir. Bu ifadelerle şikayetçiye yönelik ‘eyyamcı’ denilmiştir.

Burada, ‘eyyamcı’ kelimesinin anlamıyla birlikte, bu ifadeyi kullanan yorumcunun yüklediği anlam önem kazanmaktadır. Türk Dil Kurumu sözlüğünde ‘eyyamcı’ kelimesinin karşılığı “1- Günü dilediğince geçiren, gününü gün eden kimse. 2- Günün koşullarına göre davranan kimse’” olarak geçmektedir.
 

Şikayet edilenin ‘hakem yorumu yaparken bu ifadeyi hiç kullanmadım’ diyerek vurgu yaptıktan sonra ‘eyyamcı’ nitelemesini, şikayetçiye yönelik en olumsuz anlamıyla kullandığını değerlendirmek gerekir. Dolayısıyla şikayet edilen, şikayetçi için ‘Günün koşullarına göre davranan kimse’ nitelemesi yapmıştır. Şikayetçi halen maç yönetmeye devam etmesi nedeniyle futbol takımları, taraftarları karşısında ve hatta spor kamuoyunda zor durumda kalmıştır. Ancak şikayetçi kamusal bir görev ifa etmekte ve bu görevi ile ilgili yapılan eleştirilere tahammül etmek durumunda olmalıdır.

Spor yazarları ve yorumcuların hakemlere dönük olarak ‘eyyam’ ya da ‘eyyamcı’ kelimelerini kullanılması çok sıklıkla rastlanan bir olaydır. Hemen her hafta futbol müsabakalarının ardından şu ya da bu hakeme dönük medyada bu itham birçok yazar tarafından öne sürülür. Bu tür ifadeler, muhatabın kişiliğine değil, hakemin verdiği kararlar ve yönetim tarzına yöneliktir.

SONUÇ :

Basın Konseyi Yüksek Kurulu 26.02.2020 günü yaptığı toplantıda şikayetçi Yaşar Kemal Uğurlu’nun başvurusunu görüşüp tartışmıştır.

Yapılan tartışmalar sonunda hakemin bir kamu görevlisi olduğu; en üst düzey hakemlerin ‘kamusal figür/kamuya mal olmuş kişi’ konumunda oldukları; şikayet konusu tanımlamanın hakemin ifa ettiği kamusal göreve yönelik olduğunu saptayan Yüksek Kurul, şikayet edilen yayında spor kamuoyunun çok yoğun tartıştığı hakem performansına ilişkin eleştiride bulunulduğu ve bütün bunların kamusal görev yapan şikayetçinin katlanması gereken makul eleştiri sınırlarının genişlemesine yol açacağı sonucuna varmıştır. Yüksek Kurul;

a) Şikayet başvurusunun kabulüne,

b) Şikayet konusu yayında Basın Meslek İlkeleri ihlali olmadığına OYBİRLİĞİ ile karar verilmiş; Fanatik TV yorumcusu ve eski hakem Deniz Çoban ile Fanatik TV Genel Yayın Yönetmeni Yalçın Uygun hakkındaki başvuruda yine OYBİRİLĞİ ile ŞİKAYETİN YERSİZLİĞİ kararı alınmıştır.