BKYK KARARI 2018-26

REFERANS: 2018- 26
ŞİKAYETÇİ: Sema UMUTLU
VEKİLİ       :  Av. Ece Tuba SAKA- Av. Derya Eser GÜDÜL

ŞİKAYET EDİLEN: 1)Şefik ÇALIK (A Haber Televizyonu Sorumlu Yazı İşleri Müdürü ve İnternet Yayın Sorumlusu)
2) Kerim ULAK (A Haber Televizyonu muhabiri)

ŞİKAYET KONUSU:
A Haber Televizyonu’nda 24 Haziran seçim kampanyası kapsamında 12.06.2018 gecesi yayımlanan bir programda, muhabir Kerim Ulak’ın yaptığı sokak röportajlarına yer verilmiştir. Mikrofon uzatılarak sorular sorulan kişilerden emekli memur Sema Umutlu, rızası dışında görüntülerinin yayınlandığı, açık hedef haline getirildiği, kişilik haklarına saldırıldığı savunarak şikayetçi olmuştur.
Avukatların yaptığı şikayet başvurusunda, Sema Umutlu’nun İSKİ’den emekli ve engelli oğlu ile birlikte yaşayan, çevresinde itibar gören bir kişi olduğu belirtilerek, “11.06.2018 tarihinde Şişli’deki diş doktoru ile olan randevusuna gitmiş, burada 1.5 saatlik mola sırasında Şişli Camii yakınından geçerken, seçim nedeniyle insanların kime oy vereceği konusunda sorular soran A Haber çalışanlarından birileriyle konuşmuştur” denilmiştir.
Muhabirin röportaja katılmak isteyip istemediğini sorduğunda “Beni zaten yayınlamazsınız, sizin siyasal görüşünüze muhalif yorumlarım vardır” diyerek katılmak istemediği savunulan başvuruda, muhabir Kerim Ulak’ın eliyle işaret ederek kendisini durdurup zorla röportaj yaptığı iddia edilmiştir.
Muhabirin sorusu üzerine tekrar kime oy vereceğini açıklayan ve bu konuda kendisine seçimle ilgili soru sorulacağını düşünen şikayetçiye, konuyla alakası olmayan sorular yöneltildiği kaydedilen başvuruda şöyle denilmiştir:
“Güncel olmayan sorular sormaya başladığında müvekkil şaşırmış, muhabirin neyi amaçladığını anlamamış, yine de gaflete düşerek sorulan sorulara cevap vermeye çalışmıştır. Muhabir ise kasten müvekkili sorgular gibi aynı soruyu defalarca tekrar ederek, tarih olarak birbiriyle alakasız, gündemle ilgisi bulunmayan sorular sorarak müvekkili yanıltmaya çalışmış, psikolojik baskıya maruz kalan müvekkilin verdiği tepkileri de kayda almıştır. Örneğin güncel bir sorunun ardından müvekkilden hemen Atatürk İlkelerini saymasını istemiş, hazırlıksız yakalanan müvekkil o anda bunu hatırlamadığını söylemiş, bunun üzerinden müvekkile ısrar etmiş, yine bu neviden bazı sorular sorarak müvekkili tabiri caizse köşeye sıkıştırmıştır. Bunun yanı sıra müvekkile güncel seçim ve siyasi partiler hakkındaki düşüncelerini de sormuş, müvekkil kendisini bütün bunlara cevap vermek zorunda hissetmiştir.”
Başvuruda, röportaj sonunda muhabire güven duymayan Sema Umutlu’nun, psikolojik baskı altında yapıldığı için bu röportajın yayınlanmasına izin vermediğini söylediği, ancak muhabirin “Bu akşam 00.30’da A Haberi izleyin” dediği savunulmuştur.
Şikayetçinin, o gece televizyonu izlediği ve röportajın yayınlanmayınca rahatladığı belirtilen başvuruda, “Ancak ertesi gün, 12.06.2018’de gece yarısı bir akrabası arayarak bir tanıdıklarının müvekkili A Haber’de gördüğünü ama gördüklerine çok şaşırdığını, televizyonda görünen kadının hiçbir soruya cevap veremeyen, konuşamayan, hiçbir şey bilmeyen biri gibi göründüğünü, bu kişinin müvekkil olamayacağını söylediğini aktarmış, A Haberde görüntülenen kişinin o olup olmadığını sormuştur. Bunun üzerine müvekkil programı izlemiş, röportajın izin vermemesine rağmen yayınlandığını, üstelik güncel konulara ait hemen hiçbir sorunun yayınlanmadığını, montajlar sayesinde kendisinin hiçbir soruyu bilemeyen biri gibi gösterildiğini, başka tepkilerinin montajla bazı soruların önüne ve arkasına eklendiğini fark etmiştir” denilmiştir.
Görüntülerin kasıtlı olarak şikayetçiyi bilgisiz ve cahil göstermek, insanların tepkisini çekmek ve küçük düşürmek üzere hazırlandığı savunulan başvuruda, şu ifadelere de yer verilmiştir:
“Müvekkil onur ve saygınlığının, şeref ve itibarının bu şekilde ihlal edildiğini düşünmektedir. 13.06.2018 tarihinde ise müvekkilin engelli oğlunun arkadaşı aramış, müvekkilin oğluna, annesinin Youtube’a düştüğünü söylemiştir.  Bir Youtube Kanalı’ndan 12.06.2018 tarihinde yayınlanan görüntüleri müvekkilin engelli oğlu izlemiş, altına gelen yorumları okuyarak depresyona girmiş, halen bu nedenle ilaçlar kullanmakta ve evden dışarı çıkmak istememektedir.
Müvekkil, internet üzerinde en son Facebook üzerinden de paylaşılan bu görüntüleri nedeniyle evinden dışarı çıkamamakta, telefonlara cevap verememekte, kimseyle görüşememektedir. Şu an için psikolojik destek almaktadır. Nitekim kendisi İSKİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ nezdinde senelerce çalışmış, sonunda buradan emekli olmuş, çevresinde itibarlı, bilgili ve saygın bir kişi iken, A Haber tarafından yapılan bu haksız röportaj ile hedef gösterilmiştir.
Hakkında televizyon ve internet yoluyla yayınlanan, izin vermediği ve kendisini hedef haline getiren bu röportaj nedeniyle ağır şekilde rencide olmuş, video görüntüleri altında müvekkilin şahsen tanımadığı birçok kimse tarafından dile getirilen düşmanca ifadelere maruz kalmış, hakarete ve tehdide uğramış, itibarı zedelenmiştir.”
Şikayetçi başvurusuna şikayet edilen kanalda yayınlanan röportajın yayınlandığı aralarında Ak Parti ile ilgili olanların da bulunduğu 6 sosyal medya mecrasından görüntüleri de eklemiştir.

UZLAŞMA VE DİĞER KONULAR
Şikayet başvurusunun birer sureti A Haber Sorumlu Yazı İşleri Müdürü Şefik Çalık  ve muhabir Kerim Ulak’a hem mail, hem de posta ile ulaştırılmış, ‘alındı’ belgesi gelmiştir. Şikayet edilen Çalık ve Ulak, süresinde yanıt vermemiş, taraflar arasında uzlaşma sağlanamamıştır.
DEĞERLENDİRME VE SONUÇ
Şikayetçi avukatının başvuruya eklediği belge ve görüntülerden, A Haber’de yayınlanan söz konusu 12 dakikalık röportajda Sema Umutlu’dan başka ile iki kadınla daha yapılan röportaj yer almıştır. Şikayetçi CHP taraftarıyken, diğer kadınlardan birinin Ak Partili, diğerinin MHP’li olduğu anlaşılmaktadır.
Her yayın organının kendisine göre yayın politikası vardır ve buna uygun yayın yapması doğaldır. Şikayete konu röportajın yayınlandığı A Haber televizyon kanalının çizgisi bellidir. Seçim sürecinde desteklediği parti lehine, karşıtı aleyhine yayın yapması da etik sınırlar içinde kaldığı sürece anlayışla karşılanmalıdır.
Şikayet edilen muhabir, söz konusu yayında şikayetçi Sema Umutlu’ya, birbirinden alakasız peş peşe sorular yöneltmiştir. İlk anda onun diş tedavisi nedeniyle ilacın etkisinde olduğunu anlamış olabilir ancak muhatabın durumunu anlatmasına karşın daha da üstüne gitmiş, onu şaşırtmıştır. Soru sormakla yetinmemiş, cevap alamadığı sorulara kendi yayın politikalarına uygun yanıtlar vermiştir. Şikayetçinin bunalıp sık sık ‘Allah’ım Yarabbim… Şu an çok heyecanlandım… Adımı bile sorsanız söyleyemeyeceğim” demesine karşın daha da üstelemiş; şikayetçinin hiçbir soruya doğru yanıt veremeyen, bilgisiz bir kişi olduğu izlenimi yaratılmasına neden olmuştur. Bu röportajın yayınlandığı sosyal paylaşım sitelerinde yapılan yorumlarda da Sema Umutlu’ya yönelik galiz küfürler yer almıştır.
Şikayetçiye ‘Atatürk ilkelerini’ soran; CHP amblemindeki 6 Ok’u saymasını isteyen ve ayrıntılı yanıtlar bekleyen muhabir, diğer 2 kadınla röportajda hiçbir ayrıntıya girmemiştir. Örneğin, aynı yerde röportaja katılan MHP’li kadın seçmene Alparslan Türkeş’in ‘Dokuz Işık’ prensiplerini saymasını istememiştir.
Elbette şikayetçi de böyle bir röportaja katılmayabilir, baştan reddedebilirdi. Ancak olay diş tedavisine verilen molada gerçekleşmiş; şikayetçi henüz tedavide verilen ilacın etkisi altındadır, katıldığı röportajda neyle karşılaşacağını ve sonucun ne olacağını hesap edememiştir.
Şikayet edilenin bu durum karşısında ‘Ben röportajımı yaparım, sorularımı sorarım, ne söylediyse de yayınlarım. Röportaja katılmasaydı’ mantığıyla hareket etmesinin etik açıdan sorunlu olduğu değerlendirilmelidir.
Açıklanan bu nedenlerle söz konusu haberde Basın Meslek İlkeleri’nin  “Kişileri ve kuruluşları eleştiri sınırlarının ötesinde küçük düşüren, aşağılayan veya iftira niteliği taşıyan ifadelere yer verilemez” şeklindeki 4’uncü maddesi,
“Gazeteci görevini taşıdığı sıfatın saygınlığına gölge düşürebilecek yöntem ve tutumlarla yapmaktan sakınır” şeklindeki  12’nci maddeleri ihlal edilmiştir.
Basın Konseyi Yüksek Kurulu,  yaptığı toplantıda röportajı yapan A Haber muhabiri Kerim ULAK ve Sorumlu Müdürü Şefik ÇALIK hakkında, Basın Meslek İlkeleri’nin 2 maddesini ihlalden oybirliğiyle ‘kınama’ kararı alınmıştır.