BASIN KONSEYİ, GAZETECİ NİJAT AYVAZ HAKKINDAKİ ŞİKÂYETTE ‘KINAMA’ KARARI VERDİ
YÜKSEK KURUL KARARI
DOSYA NO : 2022- 04
KARAR TARİHİ : 09.02.2022
ŞİKAYET EDEN : Fatih ÜNSAL (Tekirdağ BB Genel Sekreteri)
ŞİKAYET EDİLEN : Nijat AYVAZ (Gazeteci- yazar)
ŞİKÂYET KONUSU :
Tekirdağ’da yayınlanan Haber Trak gazetesi yazarı olan Nijat Ayvaz’ın kendisine ait ‘Lambadaki Cin’ ve ‘Nijat Ayvaz’ adlı sosyal medya hesaplarından 23.12.2021 tarihinde “Genel Sekreter sarkıntılıktan gözaltına mı alındı?” başlıklı haberde Basın Meslek İlkeleri’ni ihlal ettiği iddiasıyla şikâyette bulunulmuştur.
Basın Konseyi’ne 28.12.2021 tarihinde şikâyette bulunan Tekirdağ Büyükşehir Belediyesi Genel Sekreteri Fatih Ünsal, gazeteci Nijat Ayvaz’ın, asılsız iddialarla kişilik haklarına saldırdığını savunmuştur. Şikâyet başvurusunda özetle şu ifadelere yer verilmiştir:
“Nijat Ayvaz, yazılı basın ve sosyal medya platformu üzerinden gazetecilik faaliyeti göstermektedir. 23.12.2021 tarih ve saat 19.39’da ‘Lambadaki Cin’ Facebook sosyal medya hesabından ‘Genel Sekreter sarkıntılıktan gözaltına mı alındı?’ başlıklı asılsız haber yayınlamıştır.
Haberin içeriğinde, paylaşımı yapan şahıs tarafından gerçek olmadığı gayet iyi bilinmesine rağmen, idari yaptırım kararı ile görevden alınmamamı temin maksatlı olarak, bir kurum çalışanına ‘sarkıntılık’ suçu işlediğim bu nedenle adli makamlarca ‘gözaltına’ alındığım iddialarına yer verilmiştir.
24.12.2021 tarihinde 2021/3570 D. İş dosyası ile erişimin engellenmesi kararına rağmen, aynı içeriği 25.12.2021 tarihinde ‘Lambadaki Cin ve ‘Nijat Ayaz’ hesabından aynı haberi yeniden paylaşarak, asılsız haberin daha fazla kişiye ulaşmasını sağlayıp gündem oluşturmayı amaçlamıştır.
Haber niteliği taşımayan; karalama ve iftira içeren kamuoyunu yanlış yönlendirme maksatlı içerikte ismim ve fotoğrafımla hedef gösterilerek, asılsız iddialarla tarafıma iftira atılmış, kişilik haklarıma, onur ve saygınlığıma saldırılmıştır.
Tekirdağ Büyükşehir Belediye Başkanlığı nezdinde 2019 yılından bu yana Genel Sekreterlik kamu görevini yapıyorum. Şikâyete konu haber, itibarsızlaştırma, hatta iş yapamaz hale getirme amacıyla şahsımı ve kurumum tüm etik değerlere aykırı olarak hedef almıştır.”
Başvuruda, şikâyet edilenler hakkında Basın Meslek İlkeleri’nin 3, 4, 6,10, 12 ve 13’üncü maddelerini ihlalden işlem yapılması talep edilmiştir.
UZLAŞMA ÖNERİSİ :
Şikâyet başvurusu şikâyet edilen Haber Trak gazetesi yazarı Nijat Ayvaz’a PTT aracılığı ile 28.12.2021 tarihinde gönderilmiş, posta ‘alındı’ belgesi gelmiştir.
Nijat Ayvaz, önce Basın Konseyi’ni telefonla arayarak hakkındaki iddiaları reddettiğini bildirmiş, ardından yazılı yanıt göndermiştir. Taraflar arasında uzlaşma sağlanamamıştır.
ŞİKAYET EDİLENİN YANITI :
Şikâyet edilen Nijat Ayvaz gönderdiği iki sayfalık yanıtta, “Facebook sosyal paylaşım sitemden dile getirdiğim düşüncem” dediği yazıya, şikâyetçinin önce erişim engeli için başvurup sonra noterden cevap yazısı gönderdiğini belirtmiş, “Önce noterden cevap yazısı göndermesi yayınlamazsam mahkeme kanalıyla erişim engelletme yoluna gitmesi gerekirdi. Fatih Ünsal’ın normal prosedüre göre hareket etmediği açıkça görülmektedir” demiştir.
Habere cevap ve düzeltme hakkı kullandırılmasında sadece kişilik haklarına haksız saldırı ya da gerçeğe aykırılık koşulu bulunması gerektiğini ileri süren Nijat Ayvaz, özetle şu ifadelere yer vermiştir:
“Şikâyet konusu bir iki satırlık sosyal paylaşım sitemdeki ve başka kişilerin dile getirdiklerinden ibaret olan dile getirilmiş iddialara benim de bu konudaki kanaatim ve resmi görevde bulunan kişilerin özel hayatlarına dikkat etmeleri gerekliliğini belirten uyarı niteliğindeki görüşüm, bugün siz Basın Konseyi’ne de şikâyet konusu.
Gazeteci bulunduğu bölgede konuşulan olan her şey konusunda soru sorma özgürlüğüne sahip midir? Ama siyasi ama kamu adına sorumluluk arz eden görevlerde bulunan kişilerin özel yaşamlarından iş yaşamlarına kadar, ciddi bir dikkat ve özen içinde olmaları beklenmemeli midir?
Şikâyet eden kişi her ne kadar Genel Sekreterlik yapsa da kamuoyunda kendisi ile ilgili oldukça rahatsızlık verici şeyler konuşulmaktadır. Bir gazeteci olarak çeşitli ortamlarda sürekli dile getirilen ve alay konusu edilen Genel Sekreterin, sekreterleri ile olan özel münasebetleri konusunda ben de soru sorarak, bunlar doğru mu diye yazdım.”
Yanıtında, Anayasa’da ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nde basın özgürlüğüne ilişkin maddeleri de sıralayan Nijat Ayvaz, daha önce Basın Konseyi’nin davası halen devam eden bir olayla ilgili şikâyette kendisi hakkında verdiği ‘kınama’ kararının haksız olduğunu iddia etmiştir.
GENEL SEKRETERLİK GÖRÜŞÜ :
Şikâyet konusu “Genel Sekreter sarkıntılıktan gözaltına mı alındı?” başlıklı paylaşım gazeteci Nijat Ayvaz tarafından 23.11.2021 tarihinde ‘Lambadaki Cin’ adlı Facebook sayfalarında yayınlanmıştır.
Şikâyet edilen Nijat Ayvaz, Tekirdağ’da yerel Haber Trak gazetesinin kadrosunda görev yapan bir gazetecidir ve basın kartı taşımaktadır. Gazetedeki haber ve köşe yazılarından başka Facebook’ta kendisine ait ‘Lambadaki Cin’ ve ‘Nijat Ayvaz’ sayfalarından da haber ve yazılar yayınlamaktadır. Şikâyet edilen yazı da çalıştığı gazetede değil, sosyal medya hesabından yayınlamıştır.
Basın Konseyi Yüksek Kurulu’nun, gazetecilerin sosyal medya kanalları üzerinden yaptıkları paylaşımların Basın Meslek İlkeleri açısından denetimiyle ilgili ilke kararı şöyledir:
“Gazetecilerin sosyal medyadaki paylaşımları, basit bir paylaşım değil ‘haber niteliği taşıyan ilk elden gelen bilgi’ olarak algılanmaktadır. Bu nedenle gazeteci kimliği taşıyanların takipçilerinin sayısının oldukça fazla olduğu görülmektedir. Basın Meslek İlkeleri’ne tabi olacak paylaşımlar ‘gazeteci’ kimliğine haiz kimselerin tüm sosyal medya paylaşımları değil; sadece mahiyet ve içeriği itibariyle gazetecilik faaliyeti olarak değerlendirilebilecek paylaşımlardır. Paylaşımı yapan kişi gazeteci ve içerik de haber ise hangi mecrada yapılırsa yapılsın Basın Meslek İlkeleri’ne tabi olmalıdır.”
Şikâyet edilen Nijat Ayvaz gazeteci ve sosyal medyadan yayınladığı yazı haber içeriği taşımaktadır bu nedenle Basın Meslek İlkeleri açısından denetime tabidir. Şikayet başvurunun görüşülmesi gerekir.
Şikâyet edilenin, bazı kurum ve kişiler etiketlenerek, “Genel Sekreter sarkıntılıktan gözaltına mı alındı?” başlığı ile yayınladığı yazının metni şöyledir:
“CHP’li Tekirdağ Büyükşehir Belediyesi aşk skandallarıyla konuşulmaya devam ediyor. Tekirdağ Büyükşehir Belediyesi Genel Sekreteri Fatih Ünsal, evli olmasına rağmen daha önce de sekreteri S.D. ile ilişkisi olduğu iddiaları gündemi işgal etmişti. Bu defa da Fatih Ünsal’ın bir başka belediye çalışanına sarkıntılık etmekten gözaltına alındığı iddiaları konuşulmaya başlandı. Büyükşehir Belediye Başkanı Kadir Albayrak bunca aşk dedikodusu üzerine genel sekreteri Fatih Ünsal’ın istifasını isteyecek mi? Bekleyip göreceğiz.”
Günlük yayınlanan bir yerel gazetede çalışan ve basın kartı taşıyan gazeteci, görev yaptığı kentte üst düzey bir bürokratın gözaltına alınıp alınmadığı bilgisine resmi makamlardan (savcılıktan ve emniyet müdürlüğünden) kolayca ulaşabilecek konumdadır. Şikâyet edilen, hiçbir gazetecilik çabası göstermeden ve araştırmaya gerek görmeden, şikâyetçinin bir belediye çalışanına sarkıntılıktan gözaltına alındığı iddiasını yayınlamıştır.
Gazeteci gerçek olduğunu kanıtlamadığı, dedikodudan öte gitmeyen iddiayı haber olarak yayınlayamaz. Şikâyet edilen yanıtındaki “Dile getirdiğim düşüncem”, “Benim de bu konudaki kanaatim”, “Genel Sekreterin, sekreterleri ile olan özel münasebetleri konusunda ben de soru sorarak bunlar doğru mu diye yazdım”, “Resmi görevde bulunan kişilerin özel hayatlarına dikkat etmeleri gerekliliğini belirten uyarı niteliğindeki görüşüm” gibi ifadeleri, haber içerikli paylaşımın haklı gerekçeleri olamaz.
Şikâyet edilen “Gözaltına mı alındı?”, “Gözaltına alındığı iddiaları konuşulmaya başlandı”; “istifası istenecek mi?” sorularını yönelttiği paylaşımı, şikâyetçi hakkında suçlu olduğu, çalıştığı kurumda skandalların yaşandığı algısı uyandıracak üslup ve kurguyla yayınlanmıştır. Bu da şikâyet edilenin, gerçek dışı iddiayla hedef aldığı şikâyetçiyi yaftalama ve karalama amacıyla hareket ettiğinin kanıtıdır. Şikâyet edilen paylaşımda, şikâyetçinin kişilik haklarına saldırılmış; kanıtı ortaya konulmadan suç isnadında bulunulmuş; aile ve toplumsal yaşamdaki saygınlığı zedelenmiş; kamu görevinden uzaklaştırılması hedef alınmıştır.
Açıklanan bu nedenlerle şikâyet edilen “Genel Sekreter sarkıntılıktan gözaltına mı alındı?” başlıklı haber içerikli paylaşımda, Basın Meslek İlkeleri’nin, “Kamusal görev olan gazetecilik, ahlaka aykırı özel amaç ve çıkarlara alet edilemez. Gazeteci halkın haber alma ve gerçekleri öğrenme hakkını gözetir” şeklindeki 3’üncü; “Kişileri ve kuruluşları, eleştiri sınırlarının ötesinde küçük düşüren, aşağılayan veya iftira niteliği taşıyan ifadelere yer verilemez” şeklindeki 4’üncü ve “Yasaların suç saydığı eylemler, gerçek olduğuna inandırıcı makul nedenler bulunmadıkça kimseye atfedilemez” şeklindeki 10’uncu, maddelerinin ihlal edildiği kanaatindeyiz. Şikâyet edilen hakkında ‘kınama’ kararı alınmasını öneririz.
DEĞERLENDİRME VE SONUÇ :
Basın Konseyi Yüksek Kurulu, Covid-19 salgını önlemleri nedeniyle 09.02.2022 tarihinde video konferansla yaptığı toplantıda şikâyet başvurusunu görüşmüştür.
Yüksek Kurul, başvuruyla ilgili Genel Sekreterlik raporunun okunmasının ardından dosyanın müzakeresine geçmiştir. Söz alan üyeler, şikâyet edilenin gazeteci ve yaptığı paylaşımın da haber içerikli olması nedeniyle Basın Meslek İlkeleri denetimine tâbi olduğunda ittifak etmiştir. Üyeler, şikâyet edilenin yerelde günlük bir gazetede çalışmanın yanı sıra, Facebook’ta kendisine ait hesaplardan aktif olarak gazetecilik faaliyetini sürdürdüğünü; ulaştığı bilgi ve duyumları doğrulatacak olanağa ve donanıma sahipken bu yönde hiçbir çaba göstermediğine dikkati çekmiştir.
Şikâyetçi hakkında gerçek olmayan bir iddianın kasıtlı olarak haberleştirildiği görüşünü savunan üyeler, somut bilgi yerine muğlak ifadeler kullanılmasını ve metnin soru formatında kurgulanmasını buna kanıt göstermiştir. Şikâyet edilenin, sarkıntılık suçu işlediği ve gözaltına alındığı algısı yaratarak, şikâyetçiye zarar vermek amacıyla haber içerikli paylaşım yapmasının açık etik ihlali olduğu üyeler tarafından dile getirilmiştir.
Müzakere sırasında, Genel Sekreterlik raporunda şikâyet edilenin Basın Meslek İlkeleri’nin 3, 4 ve 10’uncu maddelerini ihlal ettiği görüşü isabetli, ancak yetersiz bulunmuş; bu maddelere 6 ve 12’nci maddelerin de ilave edilmesi konusunda üyeler görüş birliğine varılmıştır.
Yüksek Kurul yaptığı oylamada, şikâyet konusu haber içerikli paylaşımda Basın Meslek İlkeleri’nin, “Kamusal bir görev olan gazetecilik, ahlaka aykırı özel amaç ve çıkarlara alet edilemez. Gazeteci halkın haber alma ve gerçekleri öğrenme hakkını gözetir” şeklindeki 3’üncü;
“Kişileri ve kuruluşları, eleştiri sınırlarının ötesinde küçük düşüren, aşağılayan veya iftira niteliği taşıyan ifadelere yer verilemez” şeklindeki 4’üncü;
“Soruşturulması gazetecilik olanakları içinde bulunan haberler, soruşturulmaksızın veya doğruluğuna emin olunmaksızın yayınlanamaz” şeklindeki 6’ncı;
“Yasaların suç saydığı eylemler, gerçek olduğuna inandırıcı makul nedenler bulunmadıkça kimseye atfedilemez” şeklindeki 10’uncu,
“Gazeteci görevini, taşıdığı sıfatın saygınlığına gölge düşürebilecek yöntem ve tutumlarla yapmaktan sakınır”şeklindeki 12’nci maddelerinin ihlal edildiğini OY BİRİLĞİ ile saptamış; şikâyet edilen hakkında yine OY BİRLİĞİ ile ‘KINAMA’ kararı almıştır.
SONUÇ: Şikâyet edilen “Genel Sekreter sarkıntılıktan gözaltına mı alındı?” başlıklı haberde, Basın Meslek İlkeleri’nin 3, 4, 6, 10 ve 12’nci maddelerini ihlalden gazeteci Nijat Ayvaz hakkında OY BİRLİĞİ ile ‘KINAMA’ kararı alınmasına karar verilmiştir.
Bir yanıt bırakın
Yorum yapabilmek için oturum açmalısınız.